Առաջարկներ հանքարդյունաբերությունը լուսաբանող լրագրողներին

author_posts/anahit-danielyan
Անահիտ Դանիելյան

Լրագրող

Հայաստանը՝ 2017-ի մարտին դառնալով Արդյունահանող ճյուղերի թափանցիկության նախաձեռնության (ԱՃԹՆ) թեկնածու երկիր, պարտավորվել է բացել հանքարդյունաբերության ոլորտի տվյալները:

ԱՃԹՆ զեկույցի ո՞ր կետերին պետք է ուշադրություն դարձնեն հանքարդյունաբերության ոլորտի մասին պատմող լրագրղները:

Բնական ռեսուրսների կառավարման և հակակոռուպցիոն հարցերով բրիտանացի փորձագետ Քոլին Տինտոն Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի Պատասխանատու հանքարդյունաբերության կենտրոնի և Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոնի պատրաստած «Արդյունահանող ճյուղերի թափանցիկության նախաձեռնությունն ու հայաստանյան գործընթացը» ուղեցույցում պատասխանել է այդ հարցին:

Փորձագետն առաջարկում է.

Վերլուծել ԱՃԹՆ զեկույցի վճարների մասին տվյալները։

Հայաստանի ԱՃԹՆ-ի զեկույցն առաջին անգամ հանրային տիրույթում հրապարակելու է հանքարդյունահանման ոլորտի շահույթների մասին տվյալները:

Լրագրողները կարող են օգտագործել այս տվյալներն ու պարզել, թե որքան եկամուտ է ստանում Հայաստանը իր օգտակար հանածոների արդյունահանման համար:

Արծվանիկի պոչամբար

Ստուգել կառավարության եկամուտների վերաբերյալ տվյալները։

Հայաստանի ԱՃԹՆ զեկույցը կարող է բացահայտել դեպքեր, երբ ընկերությունների և կառավարության ներկայացրած վճարումների վերաբերյալ տվյալները չեն համընկնում։

Լրագրողները կարող են բացահայտել այդ անհամապատասխանությունները և պահանջել կառավարությանը հաշվետու լինել ստացած իրական եկամուտի համար։

Ուսումնասիրել արդյունահանող ընկերությունների հարկային հաշվետվությունները։  

Ընկերության վճարումներում տվյալների անհամապատասխանությունը թույլ է տալիս լրագրողներին բացահայտել խոշոր հարկեր վճարող ընկերություններին և նրանց, ում հարկային վճարումները կասկածելիորեն ցածր են:

Հարկային ցածր վճարումները կարող են նշանակել հարկային օրենքների ոտնահարում և կոռուպցիոն գործարքներ:

Оգտագործել իրական սեփականատերերի ռեգիստրը։  

2020 թվականից ԱՃԹՆ-ի անդամ պետությունները պետք է հավաքագրեն տվյալներ և բացահայտեն Հայաստանում գործող բոլոր հանքարդյունաբերական ընկերությունների իրական սեփականատերերին:

Արծվանիկի պոչամբար

Սա նշանակում է, որ կորպորատիվ սեփականության շղթայի վերին մասում լինելու են իրական մարդիկ, որոնք ապրում են Հայաստանում կամ արտերկրում։

Կարելի է օգտագործել այդ տվյալները՝ բացահայտելու, թե ովքեր  են հանքարդյունաբերության «թիկունքում թաքնված» քաղաքական գործիչները:

Ուսումնասիրել, թե ինչ ենթակառուցվածքային ծրագրեր են ֆինանսավորվում հանքային ռեսուրսների արդյունահանումից ստացված գումարներից։

ԱՃԹՆ-ի զեկույցները պետք է մանրամասն ներկայացնեն, թե ինչ ապրանքներ, ծառայություններ կամ ենթակառուցվածքային նախագծեր են տրամադրում ընկերությունները հանքային ռեսուրսների օգտագործման իրավունք ստանալու դիմաց:

Լրագրողները կարող են օգտագործել այդ տվյալները՝ բացահայտելու որոշ բարդ և մութ գործարքներ:

Պարզել՝ կան, արդյո՞ք, կոռուպցիոն ռիսկեր արդյունահանման պետական բաժնեմասի մարքեթինքում։  

ԱՃԹՆ-ի զեկույցները պահանջում են պետության կողմից վաճառվող բնական ռեսուրսների արժեքի և ծավալների բացահայտում։

Սա հնարավորություն կտա լրագրողներին պարզելու հանքարդյունաբերության պետական բաժնեմասի մարքեթինգում առկա հնարավոր անօրինականությունները:

Օրինակ, թերագնահատված կամ միջնորդավորված վաճառքներ, որոնք կարող են կապ ունենալ քաղաքական գործիչների հետ։

 

Անահիտ Դանիելյան

Լուսանկարները՝ kapan.in-ին


Մեկնաբանել

Media.am-ի ընթերցողների մեկնաբանությունները հրապարակվում են մոդերացիայից հետո: Կոչ ենք անում մեր ընթերցողներին անանուն մեկնաբանություններ չթողնել: Միշտ հաճելի է իմանալ, թե ում հետ ես խոսում:

Media.am-ը չի հրապարակի զրպարտություն, վիրավորանք, սպառնալիք, ատելություն, կանխակալ վերաբերմունք, անպարկեշտ բառեր եւ արտահայտություններ պարունակող մեկնաբանությունները կամ անընդունելի համարվող այլ բովանդակություն:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *