Հիմա լուսանկարում են բոլորը, ամենուրեք ու ամեն վայրկյան: Մեկ դար առաջ լուսանկարչությունը անհասանելի ու բարդ գործընթաց էր, հրաշքի պես մի բան՝ հատկապես փոքր քաղաքներում ու գյուղերում, որտեղ ո՛չ լուսանկարիչ է եղել, ո՛չ լուսանկարչական սարք, ո՛չ էլ լուսանկարվելու պատրաստ մարդիկ:
Այս լուսանկարի հերոսը շրջիկ լուսանկարիչ Հարություն (Կարապետի) Հայրապետյանն է, ով 1920-ական թվականներին լուսանկարչական սարքով ճամփորում էր գյուղից գյուղ ու լուսանկարում բոլոր ցանկացողներին: Դա, թերևս, առաջին փորձերից էր՝ բարդ ու ժամանակատար գործը վերածել փոքր ու մոբիլ բիզնեսի:
Փաստորեն, ոչ թե գյուղացին էր գնում լուսանկարչական ստուդիա, այլ ստուդիան էր գալիս գյուղացու մոտ: Մարդ-ստուդիա Հարություն Հայրապետյանը իր բոլոր սարքավորումները բեռնած ավանակի վրա ճամփա էր ընկնում ու իր ծառայությունները առաջարկում Լիբանանի գյուղերի բնակիչներին:
Հարություն Հայրապետյանը ծնվել է 1900 թվականին Անկարայի նահանգի Նալլոսխանի գավառում, մահացել՝ 1979-ին Բեյրութում: 1920 թվականից սկսած նա լուսանկարչությունը դարձրել է եկամտաբեր գործ, որի շնորհիվ կերակրել է Մեծ Եղեռնից փրկված մորը, փոքր եղբորը, ինչպես նաև 1925 թվականի վերջին կազմած իր ընտանիքը:
Նա լուսանկարել է միայն camera obscura-ով (թարգմանաբար՝ «մութ խցիկ»), այն պարզագույն սարքով, որը թույլ էր տալիս ստանալ օբյեկտների օպտիկական պատկերը: Դա կարելի է համարել ժամանակակից լուսանկարչական խցիկների նախահայրը:
1930 թվականին Հարություն Հայրապետյանը դադարել է լուսանկարել (կարելի է ենթադրել, որ նոր տեխնոլոգիաները արգելակել են փոքր բիզնեսը) և իր ընտանիքի ապրուստը ապահովել է մսավաճառությամբ և կոշկակարությամբ:
Հարություն Հայրապետյանի լուսանկարն ու նրա գործունեության մասին տեղեկությունը սիրով ու խնամքով հավաքել է լուսանկարիչ Վահան Քոչարը, ով երկար տարիներ է՝ լուսանկարիչների դիմանկարների որոնմամբ ու հավաքագրմամբ է զբաղվում: Կենցաղային լուսանկաչության զարգացումը Վահան Քոչարը շատ է կարևորում՝ վստահ լինելով, որ լուսանկարվելը այն ծեսն է, որը լավագույնս ներկայացնում է ժամանակը:
Նունե Հախվերդյան
