Եղանակի տեսությունը սովորաբար լրահոսի պոչում է, որպես զուտ փաստացի ու հստակ բառապաշարով հաղորդված տեղեկություն (մթնոլորտային ճնշում, հարաբերական խոնավություն, ջերմաստիճանի տատանումներ ու քամու արագության ուժգնացում):

Եղանակը հազվադեպ է ներթափանցում լրահոսի առաջին հորիզոնականներ և է՛լ ավելի հազվադեպ է համալրվում էմոցիոնալ բաղադրիչներով: Եթե անսպասելի ու ցնցող բնական արհավիրքներ տեղի չեն ունենում, եղանակը այդպես էլ մնում է չոր ու կայուն բառերով բացատրող մի շերտ, որը մենք ընկալում ենք ականջի ծայրով՝ որպես օրվա լրահոսի պարտադիր, բայց ոչ առաջնային հավելված:

Բնակլիմայական գործոններն առօրյայի հետ կապող նոր լեզու է կիրառում օդերևութաբան Գագիկ Սուրենյանը: Նա ոչ միայն հեռուստաէկրանից է պատմում եղանակի մասին, այլև շատ ակտիվ է սոցցանցերում, հատկապես Ֆեյսբուքում, որտեղ հարյուր հազարից ավելի հետևորդներ ունի:

Գագիկ Սուրենյանը շատ արագ արձագանքում է բնության հետ կապ ունեցող ցանկացած նորությանը, հանրայնացնում է այն ու մեկնաբանում տարբեր հարթություններում՝ կենցաղից սկսած, գոյաբանական հարցադրումներով վերջացրած: Եվ դա անում է գիտական եզրերի ու ցանցային-մտերմիկ հաղորդակցական լեզվի միաձուլումով:

Օդերևութաբանը ինտերակտիվ եղանակով է խոսում եղանակի մասին՝ պատասխանում է հարցերին, ինքն է հարցեր տալիս, ոչ միայն տարածում է լուրերը ցանցում, այլև ցանցից է դրանք հավաքում:

ՀՀ ԱԻՆ «Հիդրոմետ» ծառայության տնօրենի տեղակալ և օդերևութաբանական կանխատեսումների բաժնի պետ Գագիկ Սուրենյանին լսարանը վստահում է: Նախ և առաջ հասկանում է, հետո՝ շփվում նրա հետ, և արդյունքում արդեն՝ վստահում:

Շատերը համոզված են, որ Դուք երբեք չեք սխալվում:

Դա հնարավոր չէ, քանի որ որքան էլ մարդը առաջադիմի ու գիտությունը զարգանա, չի ստացվի կանխատեսել և վերահսկել եղանակային բոլոր փոփոխությունները:

Բայց եթե նկատել եք, վերջին տարիներին մեր կանխատեսումների արդարացվածությունը մոտենում է գրեթե 100%-ին: Այսինքն՝ «Հիդրոմետ»-ի կանխատեսումները անբեկանելի են: Մեկ տարվա ընթացքում ունենում ենք ընդամենը 1-2 լուրջ սխալ, իսկ դա շատ բարձր ցուցանիշ է: Մենք մրցակից են երկրագնդի ցանկացած, նույնիսկ ամենահեղինակավոր հիդրոմետ ծառայության հետ:

Եղանակը հաղորդելու զարմանալի զանգվածային միջոցներ եք կիրառում: Դժվար էր սպասել, որ բավականին ձանձրալի եղանակի տեսությունը կարելի է այդչափ «մարդամոտ» դարձնել: Ինչի՞ շնորհիվ է դա ստացվել:

Թե՛ «Շանթ» հեռուստաընկերությամբ, թե՛ համացանցով եղանակի մասին իմ հրապարակումները շատ մեծ արձագանք են ստանում: Այն ավելի է մեծանում «Հիդրոմետ»-ի ճշգրիտ հաղորդագրությունների շնորհիվ:

Իհարկե, եթե ժողովուրդը մի անձին ընդունում, հավատում և վստահում է, ուրեմն դա բազմաթիվ գործոնների համադրություն է: Ժողովուրդը ոչ մեկին հենց այնպես չի լսի ու նրա ասածների վրա ուշադրություն չի դարձնի, եթե չվստահի:

Բայց մեր մեծ հիմնարկի հեղինակությունը իմ անձով չէ պայմանավորված, ունենք հիանալի և փորձառու մասնագետներ («Հիդրոմետ» ծառայությունում աշխատում է ավելի քան 630 մարդ), պարզապես կանխատեսումների մեծ մասը ներկայացնում եմ ես, այդ պատճառով էլ ավելի շատ եմ հայտնվում ուշադրության կենտրոնում:

Մենք սովոր ենք եղանակի մասին տեղեկանալ ստանդարտ ձևակերպումներով, իսկ Դուք եղանակի մասին ինֆորմացիան գրեթե ժողովրդական բանահյուսության մակարդակի եք հասցրել: Բառապաշարը հատու՞կ եք մշակել:

Հեռուստատեսության դաշտում ես միակ մասնագետն եմ, որը եղանակի մասին ինֆորմացիան բացատրել ու ներկայացրել է մասնագիտական լեզվով: Սովորաբար դա արել են մարդիկ, որոնք օդերևութաբանի մասնագիտության հետ ընդհանրապես կապ չունեին, անգամ քարտեզի վրա սխալ էին ցույց տալիս հյուսիսն ու հարավը: Նրանք դերասաններ էին, երգիչներ ու երգչուհիներ, որոնք պարզապես տեքստ էին կարդում եղանակի մասին՝ լավ չպատկերացնելով էությունը:

Իսկ հեռուստադիտողը դա շատ լավ տեսնում և հասկանում էր: Ի վերջո, տեքստից բացի շատ կարևոր է նաև հաղորդավարի հայացքը, շարժուձևը, ինչի շնորհիվ լսարանի ու հաղորդավարի միջև ստեղծվում է փոխըմբռնում:

Ես կարողացա մեկնաբանել գործընթացն ու հասանելի դարձնել այն ազգաբնակչությանը: Ասենք` եթե տեղի են ունենում ջերմաստիճանի տատանումներ, առատ տեղումներ և այլն, այդ գործընթացը խորությամբ բացատրվում է: Եվ բացատվում է այնպես, որ այն հասանելի լինի ցանկացած բնակչի:

Ընդհանրապես մարդուն շատ հետաքրքիր է, թե ինչ է կատարվում մի միջավայրում, որտեղ ապրում է իր օրգանիզմը:

Մեր օրգանիզմը անդադար շփման մեջ է մթնոլորտի հետ: Դա այն ոլորտն է, որի հետ փոխկապակցված է մարդու թե՛ ֆիզիկական, թե՛ հոգեկան գործունեությունը: Հետևաբար՝ որակյալ մեկնաբանություններ ու բարձր արդարացվածություն ունեցող կանխատեսումներ հրապարակելով՝ «Հիդրոմետ» ծառայությունը արժանացել է բնակչության վստահությանը:

Ինչպե՞ս եք հասցնում Ֆեյսբուքում շատ արագ հրապարակել Հայաստանի տարբեր շրջաններից լուսանկարները: Ձյան տեղումների հետ զուգահեռ դրանք հայտնվում են սոցցանցերում ու միանգամից տեսանելի դարձնում իրավիճակը:

Լուսանկարները ուղարկում է ժողովուրդը: Ես ստանում եմ դրանք ու հրապարակում իմ էջում: Դա անում եմ պարզ պատճառով. եթե մարդը պատրաստվում է ուղևորվել մարզեր, պատկերներով տեղեկանա, թե ինչպիսի վիճակ է ճանապարհներին և իր նշանակետում:

Իհարկե, գոյություն ունի բառացի կանխատեսում, որտեղ ասված է, թե ճանապարհներին մերկասառույց է և վտանգավոր է երթևեկելը, բայց շատ ավելի համոզիչ է ոչ թե կարդալը, այլ տեսնելը: Այդ պարագայում մարդն ավելի իրատեսական է մոտենում բնակլիմայական պայմաններին և ավելի ճիշտ գնահատում դրանք: Ի վերջո, հարց է տալիս՝ արժե՞ արդյոք ճանապարհ ընկնել, և ինչպիսի՞ վիճակում պետք է լինի իր ավտոմեքենան: Միգուցե հարկավոր է փոխե՞լ անվադողերը:

Կենցաղային համեմատություններն ու հուշումները (ասենք՝ անվադողեր փոխելը կամ գլխարկ և «չուլկիներ» հագնելը) հանրայնացնում են Ձեր անձը: Զգու՞մ եք, որ դառնում եք մեդիա «աստղ»:

Էլի եմ կրկնում՝ դա պայմանավորված է իմ մասնագետ լինելու հանգամանքով: Նաև այն փաստի հետ, որ բացի ինձանից «Հիդրոմետ» ծառայության ոչ մի աշխատակից դուրս չի եկել մեդիա ոլորտ: Փայլուն մասնագետներ ունենք, որոնք, սակայն, չեն շփվել լայն լսարանի հետ: Լսել եմ, որ ինձ աստղով մարդ են անվանում:

Դուք էլ լավ գիտեք, որ եթե էկրանին հայտնվող անձը դիտողի համար հաճելի չլինի, դիտողը նրան չի էլ լսի:

Իսկ «չուլկիների» մասին իմ գրառումն, իհարկե, կատակ էր: Որոշ մարդկանց դուր չի գալիս, որ «Հիդրոմետ» ծառայությունը հանդես է գալիս հայտարարություններով, որ եղանակը ցրտելու է և ձյան տեսքով տեղումներ են լինելու: Հիմնականում իգական սեռի ներկայացուցիչներն են դժգոհում, որ անընդհատ վատ լուրեր ենք հայտնում: Ես էլ գրառում արեցի, որ մեր հայտարարությունները չեն արվում, որ դուք որոշեք «գիտրի» կամ «չուլկի» հանգնել, այլ նպատակ ունեն զգուշացնելու մարդկանց, որպեսզի փորձանքի մեջ չընկնեն:

Մենք կարող ենք հազարավոր անգամներ նախազգուշացնել ոչ բարենպաստ եղանակային պայմանների մասին, բայց, միևնույն է, ճանապարհներին վթարներ և զոհեր են լինում: Իսկ վթարների պատճառներից հիմնականը հենց կապրոնե անվադողերն են, որոնք չեն օգնում մերկասառույցի պարագայում:

Մեր աշխատանքը առավելագույն օպերատիվություն պահանջողներից է: Հարկավոր է անընդհատ տեղեկատվական հոսքի մեջ լինել, քանի որ տեղեկությունը հաճախ փոխվում է, վերամշակվում: Եվ ես փորձում եմ օպերատիվ լինել:

Դուք էլ գիտեք, որ հիմա Ֆեյսբուքը շեշտակի, անգամ կայծակնային արագությամբ կարող է տարածել լուրը: Մարդիկ միայն տանն են դիտում հեռուստացույց, իսկ Ֆեյսբուքում են ցանկացած պահի՝ բջջային հավելվածներով:

Ընդհանրապես ողջ աշխարհում էլ ինֆորմացիայի տարածման առումով սոցցաները շատ մեծ դեր ունեն: Եվ բոլորն էլ հասկանում են, որ օպերատիվությունը ներկա պահին ամենամեծ աշխատանքային ձեռքբերումն է:

Հիմա եղանակը սկսել է կարևոր տեղ գրավել լրահոսում, լրագրողներին հաճելի է գրել այդ մասին, գալ Ձեր ասուլիսներին, հղում անել Ձեր Ֆեյսբուքյան էջին: Հետաքրքիր է, թե ինչու՞:

Կարծում եմ` լրագրողները հաճախ են անդրադառնում եղանակի տեսությանը, քանի որ իրենք էլ են պատկերացնում հարցի լրջությունը: Ամսվա ընթացքում 2-3 ասուլիսների եմ մասնակցում, որոնք հիմնական կարևոր խնդիրների մասին են, ասենք, սպասվելիք ցրտահարության: Եվ լրագրողներն, իհարկե, կուզեն այնպես անել, որ այդ լուրը արագ հասնի բնակչությանը, և գյուղացիները իմանան, թե ինչպես վարվեն իրենց տնտեսությունների հետ:

Իսկ ինչու՞ է ստացվում այնպես, որ ցուրտն ու կարկուտը միշտ մեծ վնաս են հասցնում բերքին: Պետական այլ օղակներ՝ նախարարություններ ու կոմիտեներ, չե՞ն համագործակցում միմյանց հետ:

Իհարկե, համագործակցում են: Ես ընդհանրապես իրավունք չունեմ գնահատելու այլ մասնագետների և կառույցների վատ կամ լավ աշխատելու աստիճանը: Ես միայն մեր աշխատանքի գնահատողն եմ, բայց ինքս բազմաթիվ անգամներ ականատես եմ եղել, թե ինչպես է գյուղատնտեսության նախարարությունը արձագանքել ցրտահարության ահազանգին՝ ոչ միայն գնացել է դաշտեր և խարույկներ վառել, այլև հեռախոսային հաղորդագրություններ է ուղարկել բնակչությանը:

Պետք է հաշվի առնել նաև այն, որ ստույգ կանխատեսել կարելի է միայն հինգ օրերի եղանակային պայմանները, այսինքն՝ միայն այդ ժամանակահատվածում է արդարացման աստիճանը հասնում 98-99%-ի:

Ինչ-որ աստվածային բան կա կանխատեսման մեջ, քանի որ գործ ունեք մի բան հետ, որը դեռ չկա, բայց գիտեք, որ գալու է: Կանխատեսումը և՛ գիտություն է, և՛ միստիկա:

Հարգելիս, ամեն ինչ շատ ավելի հստակ է: Ես մեր մասնագիտությունը նմանեցնում են բժշկությանը, քանի որ մենք գործ ունենք նույն գիտական ստուգաբանությունն ունեցող եզրերի՝ դիագնոզի և պրոգնոզի հետ: Բժիշկը հետազոտում է մեր օրգանիզմն ու ախտորոշում օրգանների աշխատանքը, իսկ օդերևութաբանը հետազոտում է մթնոլորտը և եզրակացնում, թե ինչպես է այն իրեն պահելու: Գիտական առումով մենք նույն ուղղությամբ ենք շարժվում:

Իսկ ունե՞ք դժգոհություն մեդիայից, թե՞ Ձեզ հարմարավետ եք զգում այդ դաշտում:

Մեդիա դաշտում աշխատելը շատ պատասխանատու և սթրեսային գործ է: Բացատրեմ, թե ինչու: Օրեր առաջ մենք հատուկ նախազգուշացում տարածեցինք սպասվելիք ձյան, առատ տեղումների, բքի և անբերանպաստ եղանակային պայմանների վերաբերյալ: Հիմա պատկերացրեք, թե ինչ կլինի, եթե մեր կանխատեսումը չիրականանա:

Ծախսվում են բազմաթիվ միջոցներ (մարդիկ անվադողեր են փոխում, քաղաքային կառույցները ավազ և աղ են տեղափոխում մարզեր, տեխնիկա են նախապատրաստում), բայց ենթադրենք՝ հանկարծ մեր կանխատեսումը սխալ է դուրս գալիս: Կանխատեսողի համար դա լուրջ դեպրեսիայի առիթ է: Մենք լարման մեջ ենք մինչ այն պահը, երբ կանխատեսումն արդարանում է:

Իսկ այդ կանխատեսումները մեկը կամ երկուսը չեն, դրանք անընդհատ են արվում, և մենք մեր կյանքի ընթացքում ոչ մի րոպե հանգիստ չունենք և մշտական լարվածության մեջ ենք:

Անընդհատ ասեղների վրա եք…

Բնության հետ գործ ունենալը խաղ ու պար չէ: Եվ որքան էլ լավ մասնագետ լինենք ու փայլենք մեր գործում, մենք աստվածներ չենք:

Միշտ հնարավոր են շեղումներ, քանի որ բնության մեջ տեղի ունեցող գործընթացները թուլանում են, դանդաղում, ուժգնանում, ժամկետներն են խախտվում և այլն:

Եվ դա հասկանալով էլ՝ մենք ապրում և աշխատում ենք սթրեսային իրավիճակում: Կանխատեսումից մինչև արդարացումն ընկած միջակայքը միշտ լի է տհաճ սպասումներով:

Եթե մոտ օրերս Երևանում ձյուն գա, Երևանը պատրաստ կլինի՞, թե՞ անցյալ տարվա պես ճանապարհները կփակվեն և կանգ կառնի տրանսպորտը:

Այդ հարցը ինձ չպիտի հասցեագրեք: Իմ գործը զգուշացնելն ու տարածելն է: Ես դա անում եմ՝ փորձելով թե՛ հեռուստատեսությամբ, թե՛ տարբեր կայքերով և սոցցանցերով որքան հնարավոր է շատ մարդկանց հասցնել լուրը:

Ի վերջո, կան հատուկ պաշտոնական հաղորդագրություններ, որոնք ԱԻՆ-ը ուղարկում է շահագրգիռ մարմիններին: Իհարկե, որպես ՀՀ քաղաքացի՝ ես շատ կցանկանայի, որ քաղաքը պատրաստ լիներ դիմավորել ձյունը, բայց դա ընդամենը իմ ցանկությունն է: Ավելին անել չեմ կարող:

Իսկ Երևանում ե՞րբ է ձյուն գալու: Հուսանք, որ քաղաքը պատրաստ կլինի ընդունել այդ գեղեցկությունը:

Հստակ կարող եմ ասել, որ առաջիկա շաբաթում ձյան առատ տեղումներ չեն լինի:

Ձյունն իմ ամենասիրելի մթնոլորտային երևույթն է: Հիշում եմ, որ անցյալ տարվա վերջին օրերին հզոր ցիկլոնի ներթափանցմամբ պայմանավորված առատ ձյուն տեղաց Երևանում, ու ձյան ծածկի հաստությունը հասավ 60-70 սմ: Իհարկե, դա կանխատեսված ու բացատրված գործընթաց էր, բայց միաժամանակ իսկական հեքիաթ էր:

Հարցազրույցը՝ Նունե Հախվերդյանի