Շաբաթ-կիրակին տանը մնալու և երեխաների հետ մուլտֆիլմ նայելու օր է: Հեռուստացույցը հիմա երեխաների համար այդքան էլ սիրելի չէ, նրանք սովոր են այլ սարքերի (հեռախոս, համակարգիչ, թաբլեթ), որովհետև իրենք են ընտրում այն, ինչ ուզում են դիտել: Հաճախ այս ընտրությունն անհանգստացնում է ծնողներին, և նրանք, որպես այլընտրանք, միացնում են հեռուստացույցը:

Մուլտերի և մանկական հաղորդումների հաճախականությունը

Մենք հետևել ենք փետրվարի 16-17-ի եթերներին` հասկանալու՝ որ ժամերին ինչ մուլտֆիլմեր կարող են դիտել մեր երեխաները հանգստյան օրերին:

Որպես կանոն, երեքից ավելի մուլտֆիլմ այդ օրերի համար ոչ մի հեռուստաընկերություն չի առաջարկում: Ցուցադրման հիմնական ժամերը 10.00-ից մինչև 16.00-ն է:

«Շանթ», «Արմենիա» հեռուստաընկերությունները հանգստյան օրերին երեխաների համար մուլտֆիլմեր կամ ճանաչողական հաղորդումներ չունեն: «Ա-թի-վի»-ին միայն կիրակի օրն էր առաջարկում մուլտսերիալ՝ ժամը 16:00-ին:

Մանկական հաղորդումներ առաջարկում են «Շողակաթ», «Երկիր մեդիա», Հ3, «Կենտրոն» հեռուստաընկերությունները:

Ամենահագեցածը «ԱՐ»-ի (որը մանկապատանեկան հեռուստահաղորդումների հեռարձակման լիցենզիա ունի) եթերն էր՝ շաբաթ և կիրակի օրերին առավոտյան ժամը 9-ից տարբեր ժամային գրաֆիկով սկսվում են մուլտերն ու հաղորդումները (5 մուլտֆիլմ, 1 հաղորդում) փակելով հեռուստաեթերը մինչև 20:00-ն: Մանկական բովանդակությամբ աչքի է ընկնում նաև «Շողակաթը»՝ առաջարկելով հաղորդումներ և մուլֆիլմներ (3 հաղորդում, 1 մուլտֆիլմ): Հանրայինն այդ օրերին ողջ օրվա ընթացքում առաջարկում էր մեկական մուլտֆիլմեր (մեկ հայկական և մեկ արտասահմանյան արտադրության):

Հ2, Հ3, «5-րդ ալիք», «Կենտրոն», «Երկիր մեդիա», «Դար 21» հեռուստաընկերությունները այս օրերին մեկ կամ երկու մանկական բովանդակության արտադրանք ունեին, հիմնականում մուլտֆիլմեր, մուլտսերիալներ, իսկ «Երկիր մեդիա»-ի դեպքում նաև մանկական լրատվական:

Ինչ մուլտֆիլմեր և մանկական հաղորդումներ են առաջարկվում

«Շողակաթ»-ի եթերում կա երեխաների համար նախատեսված աստվածաշնչյան բովանդակությամբ մուլտֆիմեր, ինչպես նաև փոքրիկների մեկնաբանությամբ «Հին ու նոր հեքիաթներ»՝ ձևավորված մուլտիմեդիա գործիքներով: Հեռուստաընկերությունն այդ օրերին առաջարկում էր «Աստվածաշնչյան պատումներ» և «Սուպերհերոս Պլոդին» մուլտֆիլմերը՝ հայերեն թարգմանությամբ:

հ2-ը ցուցադրում է ռուսական «Ալյոնուշկայի և Երեմի արկածները», «Տարզանը»: Մուլտերն առանց թարգմանության են, «Խավարասերը» թարգմանված է հայերեն: Հիմնական թեմատիկան մարտական է՝ չարի ու բարու միջև հաղթանակի համատեքստում:

Հ3-ը մանկական հաղորդում ունի, տաղավարում հաղորդավարի հետ տարբեր տարիքի երեխաներ խոսում են ոչ մանկական թեմաներից մեծերին հատուկ ձևականությամբ (առողջ ապրելակերպ, ժամանց, տարիքային հետաքրքրություններ):

Հաղորդումն ունի մուլտֆիլմերի մասին մի հետաքրքիր հատված: Դեռահաս հաղորդավարները ներկայացնում են նոր մուլտֆիլմ, անում վերլուծություններ հերոսների, սյուժեի, ասելիքի շուրջ և առաջարկում դիտել: Ցավոք, ցուցադրվում է մուլտից ընդամենը մի հատված: Հաղորդումն առավոտյան է, կրկնվում է կեսօրից հետո:

Հանրայինում մուլտֆիլմերի լեզուն հայերեն է, ցուցադրվում է ինչպես տեղական, այնպես էլ թարգմանված նոր արտադրանք: Թեև երբեմն կրկնությունները այնքան շատ են, որ ստվերում են եղած դրականը:

«Համաշխարհային պատմություն: Նախնադարյան մարդը» Սահակյանցի արտադրանքը շատ երեխաներ անգիր գիտեն, սակայն կրթական այս մուլտսերիալը դեռևս չունի համարժեք մրցակից՝ Հանրայինի եթերը լքելու համար: Ամեն դեպքում երեխաները հնարավոր է նույն սյուժեն մի քանի անգամ դիտեն:

«Բռնել ալիքը» հետաքրքիր մուլտֆիլմ է, որը Հանրայինը ոչ միայն ներկայացնում է թարգմանությամբ, այլ ենթագրերով: Նույն մուլտֆիլմը մեկ օրվա ընթացքում ցուցադրվում է երկու անգամ:

«Կենտրոնը» ունի և՛ մանկական հաղորդում, և՛ մուլտֆիլմեր, պարզապես առաջինի դեպքում ֆորմատն արդեն 8 կամ ավելի տարիների պատմությունի ունի, երկրորդի դեպքում՝ մի քանի տարվա հնության մուլտֆիլմեր են:

«Մուլտիկնիկ» հաղորդման ժամանակ երեխաները հաղորդավարի հետ կարող են նկարել կենդանի, ծաղիկ, տնակ, հետո դիտել մուլտֆիլմեր՝ հիմնականում հին ռուսական, առանց թարգմանության («Գաֆ անունով փիսիկը»):

Հանգստյան օրերին այս հեռուստաալիքն առաջարկում է նաև «Սառցե դարաշրջան»-ը կրկին ռուսերեն լեզվով:

Երեխաների համար տեղեկատվական հաղորդում ունի «Երկիր մեդիան»: Լուրերի միջոցով երեխաները տեղեկանում են, թե ինչ մանկապատանեկան իրադարձություններ են կատարվում երկրում: Հեռուստաընկերությունը ռուսերեն առաջարկում է նաև «Թոմ Սոյեր»-ը և «Սառցե դարաշրջան»-ը: Երկու դեպքում էլ առանց թարգմանության:

Ռուսալեզու մուլտֆիլմերի տարափ է 5-րդ ալիքում`«Մկների արկածները», «Պորորո պինգվինը», «Թռանք լուսին»: Մուլտերի մեծ մասը դեռահասների համար է, որովհետև կերպարները սարսափ են տարածում, սյուժեն գնալով բարդանում է: Չարի ու բարու, աշխարհ եկած նորերի միջև ծավալվող պայքարը ձգվում է ժամից ավելի ու ավելի շատ մեծերի համար է:

«21 թի-վի»-ին համեմատաբար թարմ մուլտեր է ցուցադրում, հիմնականում ամերիկյան արտադրության, ռուսալեզու («Մուլան», «Baby looney tunes»):

«Ար»-ում մուլտերը շատ են, սակայն հիմնականում կրկնություններ: Շաբաթ- կիրակի հեռուստաընկերությունն առաջարկում էր նույն «Տարզան», «Զվերոպոյ» և այլ մուլտեր: Բովանդակության մի մասն է թարգմանված հայերեն:

Ինչն էր լավ, ինչը՝ վատ

Վերջին տարիներին նկարահանվել են մի քանի հայկական մուլտֆիլմեր: Եղած նորերն ու բազմաթիվ հներն արդեն ծանոթ են երեխաներին: Իսկ նոր մուլտֆիլմեր գնելու և դրանք թարգմանելու համար ոչ միայն հեռուստատեսությունները բավարար բյուջե չունեն, այլև նման ցանկություն ու առաջնահերթություն չկա: Պետական ֆինանսավորում ունեցող Հանրայինն ու «Շողակաթը» բացառություն են:

3 տարեկան աղջկաս հետ այդ օրերին նայեցինք հայերեն թարգմանությամբ երեք մուլտֆիլմ և հասցրեցինք եթերում նկատել մանկական բովանդակության և՛ լավ, և՛ վատ կողմերը

• Մուլտֆիլմերի թեմատիկ ընտրությունը վատը չէր, պարզապես դրանց մեծ մասն արդեն հնացած էին, որոշ կերպարներ ոչ այդքան հետաքրքիր երեխային:
• Կրկնությունները շատ են: Նույն բովանդակությունը կարող է կրկնվել օրվա տարբեր ժամերի, մյուս օրը վաղ առավոտյան՝ մինչև 8.00-ն: Նույն մուլտֆիլմերը կարող են մեկ օրվա տարբերությամբ ցուցադրվել մյուս ալիքով, օրինակ «Տարզան»-ը, «Սառցե դարաշրջան»-ը:
• Մանկական հաղորդումները հետաքրքիր չեն: Հին են ֆորմատները, ծանոթ են վարող հաղորդավարները, պարզունակ են քննարկումները:
• Թարգմանությունն իհարկե ճաշակի հարց է, որոշ դեպքերում ավելի լավ է բնագրով դիտել՝ ենթագրերով, քան վատ հայերեն թարգմանությամբ:
• Արտադրման երկրների աշխարհագրությունը տարբեր է և դա լավ է, կա ընտրելու հնարավորություն:
• Նոր մուլտֆիլմերի և դրանց լավ թարգմանության կարիք կա: Որպեսզի երեխաները դառնան հեռուստատեսության կայուն լսարան, պետք է լրջորեն մտածել այս մասին:
• Լավ են ընտրված ժամերը՝ հիմնականում 8.00-16.00-ն: Քիչ է բովանդակությունը, եթե հաշվի առնենք, որ երեխաները (մանկապարտեզային և դպրոցական տարիքի) միայն այս օրերին կարող են սպառել հեռուստատեսային բովանդակություն: Իսկ այս օրերին հիմնականում երկու կամ առավելագույնը երեք նման արտադրանք կարող ենք գտնել ցանկացած ալիքի եթերում:

Գայանե Ասրյան

Սյունակում արտահայտված մտքերը պատկանում են հեղինակին եւ կարող են չհամընկնել media.am-ի տեսակետների հետ: