Էրիկա Լանցը ռադիո պրոդյուսեր է, ունի հարթակ սեփական փոդքասթների համար։ Նրա ռեպորտաժները հեռարձակվել են WNYC (Նյու Յորք), WBUR (Բոսթոն) հանրային ռադիոընկերություններով։ 

Փոդքասթում նա կարևորում է մարդկանց ձայնը, կենդանի զրույցը, անկեղծությունը: Պատմություններն օգնում են նրան ստեղծել ամուր կապեր տարբեր երկրներում ապրող և նույն հետաքրքրություններ ունեցող մարդկանց հետ:

Էրիկա Լանցը լրագրությունն ու արվեստը նույն հարթություն է բերում և ստեղծում պատմություններ, որոնք երաժշտության նման հուզում են:

Նրա բազմաթիվ պատմությունները արժանացել են տարածաշրջանային և ազգային մրցանակների: Վերջերս Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոնի հրավերով նա վարեց «Լսիր ինձ հիմա» դասընթացը սկսնակ փոդքասթերների համար:

Պոդքասթը, որպես ժանր Հայաստանում նոր է զարգանում և շատերը չեն տարբերում այն ռադիոհաղորդումներից: Եկենք խոսենք տարբերություններից:

Պոդքասթով մենք ռադիո հաղորդումը լսում ենք երբ ուզում ենք ու երբ մեզ հարմար է։ Չկա պահանջ հետևելու ռադիոծրագրերին, գտնելու տվյալ հաղորդումը ընդհանուր լրահոսի մեջ:

Տարբերությունը ոչ թե բովանդակությունն է, այլ՝ տեխնոլոգիան: Սակայն տեխնոլոգիական տարբերությունն իր հետ բերում է նաև բովանդակության փոփոխության։

Oրինակ, չկա ժամանակային սահմանափակում. ձեր փոդքասթը կարող է լինել հինգ րոպե կամ երկու ժամ, ստեղծագործական առումով կարող եք ավելի շատ ռիսկի դիմել, քան ռադիոյում: Ստանդարտների պահապաններ չկան և պարտավոր չես դուր գալ բոլորին, կարող ես թիրախավորել ավելի խորքային և նեղ լսարան։

Նաև աշխարհագրորեն սահմանափակված չես։ Կարող ես ունենալ փոդքաստ որևէ երկրի կամ քաղաքի համար նախատեսված: Ինչպես նաև թիրախավորել ընդլայնված լսարան՝ հայտնաբերելով և շփվելով տարբեր երկներից նույն հետաքրքրությամբ մարդկանց հետ։

Հե՞շտ է փոդքասթով բարդ թեմաների մասին խոսել:

Փոդքասթն, ինչպես և ռադիոն, մարտահրավերներ ունի։ Ռադիոհաղորդմանը մարդիկ կարող են միանալ կեսից և պետք է այնպես կառուցել հաղորդումը, որ ամեն պահի այն հետաքրքիր լինի։

Երկրորդ բարդությունն այն է, որ լսողն ամեն պահի կարող է փոխել ալիքը։

Եվ երրորդը՝ հավանական է որ, ռադիոլսողները լսելը համատեղում են այլ գործողության հետ, օրինակ, մեքենա են վարում, տնային գործեր անում և այլն։ Այսինքն, նրանց ուշադրությունը պահելը ևս մարտահրավեր է։

Կա նաև նոր մարտահրավեր. պետք է մտածել, թե ինչպես անել, որ մարդիկ բաժանորդագրվեն և որոշեն ձեզ լսել, դառնան նվիրված ու հետևողական ունկնդիրներ։  

Կարծում եմ՝ հաղորդման սկիզբը, առաջին 20-30 վայրկյանները, փոդքասթի համար շատ կարևոր են, պիտի լինի լարված սպասում՝ սասփենս: Այսպես կոչված՝ խայծ, որը զարմացնում է, հետաքրքիր է և գրավող։

Խորհուրդ եմ տալիս չսկսել փոդքասթը վարողի ներածությամբ. «Ողջույն, ես այսինչն եմ, և հիմա մենք կլսենք այնինչը»:

Պետք է սկսել ամենահետաքրքիր դրվագով՝ բարձրացնելով լսողների համար անսպասելի ու գրավիչ հարցերով։

Անձամբ ես աշխատում եմ պատմողական լրագրության ժանրում։ Անում եմ պատմություններ, որտեղ կա կառուցվածք (narrative arch), նաև հերոս, որի հետ ինչ-որ բան է պատահում և նա պետք է դա հաղթահարի։ Հետևաբար ինձ համար կարևոր է զարգացնել պատմությանը։ Բայց կան փոդքասթերներ, որոնք հարցազրույցով են կառուցում իրենց պատմությունը։

Սիրում եմ աշխատել ձայներով, դեպքի վայրում արված ձայնագրությամբ, որն օգնում է ավելի լավ զգալ պատմությունը և սուզվել դրա մեջ։

Կարծում եմ՝ սա փոդքասթի ուժեղ կողմերից է։ Դա ժամանակ է խնայում, ձայնագրությամբ ավելի արագ ես պատմում, քան եթե նկարագրություն անես։

Ի՞նչպես խրախուսել մարդկանց օգտագործել մեդիայի այս տեսակը։

Ես անում եմ փոդքասթինգ, քանի որ սիրում եմ ձայնը։ Դրան նպաստում է նաև իմ երաժշտական անցյալը: Մարդկանց ձայնն ազդեցիկ է, նրանց ձայնի ելևէջները շատ բան կարող ես ասել։  

Ձայնով կարելի է խթանել լսողների երևակայությունը։ Նրանք պատկերները ստեղծում են իրենց մտքում, ի տարբերություն հեռուստատեսություն, որտեղ ամեն ինչ ասվում և ցույց է տրվում։

Ձայնը հիանալի մեդիա է, և՛ իրականն է հաղորդում, և՛ թույլ տալիս լսողին երևակայել՝ դառնալով գեղեցիկ համագործակցություն փոդքասթ ստեղծողի և լսողի միջև։  

Փոդքասթերներից պահանջվում է շատ մեծ ստեղծագործականություն, որպեսզի մտածեն ու գտնեն իրենց և միմյանց լսարանն ընդլայնելու ձևեր։

ԱՄՆ-ում ասում ենք՝ մեծ ալիքները բոլոր նավերին հավասարապես բարձրացնում են։ Մեկ փոդքասթերի հաջողությունը օգնում է մյուսներին: Նրանք առաջխաղացում են ապահովում միմյանց համար, եթե համագործակցում են և կարիք չունեն միմյանց դիտարկել որպես մրցակիցներ։

Լրագրողը կարո՞ղ է գումար աշխատել փոդքասթով:

Աուդիոն ևս պահանջում է ֆինանսական ներդրում (հոսթինգ, տեխնիկա), բայց այն շատ ավելի փոքր է, քան անհրաժեշտ է վիդեո արտադրության համար։

Դժվար է ասել, թե ինչը կաշխատի Հայաստանում, բայց ԱՄՆ-ում, եթե ձեր փոդքասթը շատ են լսում, դուք հետաքրքիր եք դառնում գովազդատուների համար։ Մեկ այլ մոդել է նվիրատվությունը, որն անում են հենց լսողները։ Եվ քանի որ հաջողված փոդքասթերները համայնքներ են ձևավորում, նվիրատվության մեխանիզմն իրոք աշխատում է։

Հարցազրույցը Գայանե Ասրյանի