«Ստատուս հոլդինգ» գովազդային գործակալության հիմնադիր, տնօրեն Տիգրան Բալոյանի կարծիքով՝ վերջին ժամանակներում Հայաստանում գովազդի ծավալի նվազումը դրդել է լրատվամիջոցներին ավելի ակտիվ պայքարել գովազդի տեսքով ֆինանսական հոսքեր հայթայթելու համար:

«Ստատուս հոլդինգը», որը հիմնականում զբաղվում է հեռուստատեսային գովազդի պատրաստմամբ եւ մեդիա պլանավորմամբ, կարեւոր է համարում կրեատիվ մոտեցումն ու որակը: Իսկ այդ երկուսն էլ թանկ «ապրանքներ» են թե մեդիայում, թե՛ բիզնեսում:

Միաժամանակ բիզնեսի ու մեդիայի հետ աշխատող ցանկացած հայաստանյան կազմակերպություն, թերեւս, անպայման բախվելու է այդ երկու դաշտերի «սեւ» եւ «սպիտակ» կողմերի հետ: Տիգրան Բալոյանը վստահ է, որ սեփական կազմակերպության անունն ու անցած ուղին հենց այն արժեքավոր բրենդն են, որը ոչ մի դեպքում հարվածի տակ դնել չի կարելի:

Գովազդային ծավալները Հայաստանում նվազել են: Դա ազդե՞լ է մեդիա դաշտի վրա:

Հայաստանցի ցանկացած խոշոր արտադրող հիմնականում արտահանում է իր արտադրանքը, իսկ Հայաստանում նրա ներկայությունը զուտ սիմվոլիկ է:

Իմ դիտարկմամբ՝ տեղական լուրջ արտադրանքի վաճառքի ընդամենը 20%-ն է վաճառվում Հայաստանում, իսկ ամենամեծ սպառման շուկան Ռուսաստանն է: Այդպես է, ասենք, պահածոների, հյութերի և այլ արտադրությունների դեպքում:

Եվ քանի որ վաճառքի ծավալը Հայաստանում մեծ չէ, արտադրողները չեն մրցակցում իրար հետ ու, այսպես ասած, իրար միս չեն ուտում: Բնական է, որ կրճատվում են նաև գովազդի համար ծախսվող գումարները:

Բայց մեդիայի դեպքում հակառակ պատկերն է:

Քանի որ գովազդի ծավալն է նվազել, մեդիա ընկերությունները ստիպված են այդ փոքր ծավալի համար պայքարել:

Իհարկե, նկատվում է, որ տարբեր լրատվամիջոցներ իրենց բաժին գովազդն արդեն հասցրել են վերցնել ու մեդիայի զարգացման համար առանձնապես խոշոր ներդրումներ անելու ցանկություն չունեն:

Հեռուստատեսությունը շարունակում է մնալ ամենադիտվող մեդիա հարթակը: Այդ միտումը կարծես չի փոխվում նաև այն պատճառով, որ գովազդային ֆինանսական հոսքերը հիմնականում հենց հեռուստատեսություն են ուղղվում:

Թեև աշխարհում ինտերնետն առաջ է ընկնում (կամ էլ արդեն առջևում է), մեզ մոտ և մեր տարածաշրջանում եղանակ ստեղծող մեդիան, միևնույն է, հեռուսատեսությունն է:

Խնդիրը նաև այն է, որ Հայաստանի տարածքում գերարագ ինտերնետը հասանելի չէ ամենուրեք:

Այսինքն՝ տեսանյութեր, հոլովակներ ու այլ վիզուալ բովանդակություն առանց արգելակումների դիտելու հնարավորությունը փոքր է:

Պատրաստելով գովազդային հոլավակները՝ դուք նախատեսու՞մ եք, որ դրանք նաև ինտերնետում կցուցադրվեն:

Ոչ: Հեռուստատեսային ու ինտերնետային գովազդը տարբեր տրամաբանություն ունեն: Հեռուստալսարանը շատ բազմազան է, իսկ ինտերնետի լսարանը կարելի է ավելի ստույգ հաշվարկել (օրինակ՝ այնպես անել, որ երեխաները չդիտեն):

Հեռուստատեսությունը օրենքի, ժամանակի ու գրաքննության խիստ պարտադրանքներ է առաջ քաշում, իսկ ինտերնետում հնարավոր և ցանկալի են ավելի երկար հոլովակներ, ավելի սկանդալային շեշտադրումներ:

Ինտերնետի հաճույքն ու ուժը օգտատերին քո արտադրանքի համամասնակիցը, կրիչը դարձնելն է:

Դրդում ես նրան տարածել, «շեյրել»՝ կիսվել գովազդով: Հեռուստատեսությամբ դիտված գովազդի պարագայում դա անհնար է, քանի որ նույնիսկ մեծ ցանկության դեպքում տարածել չի ստացվում:

Բայց ինտերնետում դա տեղի է ունենում վայրկենական՝ տեսար, հավանեցիր, տարածեցիր:

Եվ եթե գովազդը դառնում է քննարկման, խոսակցության առարկա, ուրեմն այն արդյունավետ աշխատանքի նմուշ էր:

Ինչպե՞ս է բոլոր ալիքների միջև (մոտավորապես) կիսվում գովազդի համար նախատեսված գումարը:

Ինչպես ամեն բան Հայաստանում, այնպես էլ գովազդն ունի իր սպիտակ ու սև կողմերը: Ամեն դեպքում՝ գումարի բաշխման սպիտակ ձևը ռեյթինգներն են:

Վարկանիշն այն գործիքն է, որն ընդունված է ու աշխատում է ողջ աշխարհում: Համենայնդեպս, ավելի լավ ալտերնատիվ գործիք դեռ չի գտնվել:

Այլ հարց է, թե որքանով է այդ գործիքը գրագետ օգտագործվում:

Երբեմն և՛ վարկանիշներ ստացողները, և՛ փոխանցողները վերցնում են իրենց պետքական մի հատված ու միայն դրա վրա են հիմնվում:

Պետք է հաշվի առնել նաև այն, որ շատ ալիքներ քաղաքականցված են:

Լայն իմաստով՝ քաղաքականացված է նաև բիզնեսը:

Երբեմն հենց բիզնեսմենի քմահաճույքով, այլ ոչ թե նպատակահարմարությամբ է պայմանավորված գովազդը այս կամ այն ալիքում տեղադրելու որոշումը:

Ասենք՝ որևէ կուսակցության հարող բիզնեսմեն գերադասում է իր գովազդը նույն գիծն ունեցող ալիքում տեղադրել՝ հաշվի չառնելով, որ իր արտադրանքի թիրախային լսարանը կարող շրջադարձորեն տարբերվել այդ ալիքի լսարանից:

Հնարավոր է, որ բիզնեսմենը դա ստիպված է անում, բայց ստացվում է, որ առաջին ցուցադրման սխալ ընտրության պատճառով նրա գումարը ջուրն է ընկնում:

Վատն այն է, որ դրանով հարվածի տակ է դրվում բիզնես հասկացությունը: Առողջ բիզնես մթնոլորտ Հայաստանում չկա:

Իսկ կարելի՞ է սպասել, որ զարգացումները դեպի լավը կլինեն, թե՞ այդպիսի տեմպերով էլ կգնանք դեպի Մաքսային միություն:

Մաքսային միությանը միանալով՝ մենք սահմանների հատումը կթեթևացնենք ու կընդլայնենք մեր սպառման շուկան, որն առանց այդ էլ հիմնականում արտահանման վրա է հիմնված:

Իսկ ներքին բիզնես մթնոլորտը դժվար թե բարելավվի:

Հայաստանը դանդաղորեն դառնում է փոքր Չինաստանի պես երկիր, որտեղ արտադրում ու արտահանում են:

Եվ հայկական արտադրանքը կշարունակի մրցակցել Ռուսաստանի շուկայում տեղ գրավելու համար: Ես տնտեսագետ չեմ, սա ընդամենը իմ կարծիքն է:

Իսկ գովազդի պատրաստման ոլորտում թեժ մրցակցություն նկատվու՞մ է:

Այո, և բավական լուրջ: Մեր գործակալությունն, օրինակ, իրեն թույլ է տալիս ոչ շատ էժան գներով ամեն ինչ անել, և դա նաև մեր քաղաքականությունն է, քանի որ տեսանք՝ մեր արտադրանքի որակը, խորությունը, նաև պատասխանատվությունը շատ քչերն են կարողանում ապահովել:

Կան ընկերություններ, որոնք գնահատում են կրեատիվ մոտեցումը, լավ գործը ու պատրաստ են գումար տալ գովազդին՝ իմանալով գովազդի և՛ լավ, և՛ վտանգավոր կողմերը:

Ամենավտանգավորը վատ իմիջի ձեռքբերումն է, բրենդի արժեքի թուլացումը:

Աշխարհի ամենամեծ կապիտալը բրենդի արժեքն է:

Օրինակ՝ «Կոկա-կոլա»-ի միլիարդավոր կապիտալի շատ փոքր տոկոսն են կազմում գործնական ակտիվները, մեծ մասը հենց օդն է, անունը, բրենդը, որը ստեղծվում է գովազդով:

Գովազդն այսօր ամենալուրջ զենքն է:

Իսկ որքա՞ն նպատակային է Հայաստանում օգտագործվում քաղաքական գովազդը: Մեդիայում հաճախ հայտնվող ու գովազդվող մարդիկ կարծես թե բրենդ չեն դառնում:

Ես քաղաքական գովազդի մասնագետ չեմ, մենք էլ երբեք այդ գործով չենք զբաղվել, բայց կարծում եմ՝ քաղաքական գործչից դրական բրենդ սարքել հնարավոր կլինի, եթե ստացվի խուսափել պոպուլիզմից:

Հայաստանցիներն այնքան են զզվել պոպուլիզմից, որ որքան անկեղծ լինի մոտեցումն, այնքան լավ:

Միշտ պետք է հիշել, որ փուչիկ բրենդեր չեն լինում: Դրանք արագ հայտնվում, արագ էլ պայթում են:

Գովազդում կա հասկացություն՝ «իսկ ինչու՞ ես պետք է հավատամ»:

Օրինակ, ինչու՞ պիտի հավատամ, որ «Մերսեդես»-ը լավ մեքենա է: Որովհետեւ այն իրոք լավն է, ու դա կյանքով է ապացուցվել:

Նույնն էլ քաղաքական գովազդի դեպքում է: Եթե քաղաքական գործիչն ասում է, որ «սարեր է շուռ տալու», բայց երբ գալիս է շուռ տալու ժամանակը, ոչինչ չի կատարվում, ուրեմն այդ գովազդը ընդամենը պոպուլիստական քայլ էր:

Կամ էլ Օբաման է հայտարարում, որ ԱՄՆ-ն ընդունելու է հայոց ցեղասպանությունը, բայց հետո հրաժարվում է իր ասածից, ուրեմն առնվազն այդ խոսքերին հավատացող հատվածի համար նա դատարկ փուչիկ է դառնում:

Գովազդի վաճառքով զբաղվող Media International Service սեյլզ հաուսը միակն է Հայաստանում: Այն կարգավորու՞մ է դաշտը:

Մոնոպոլիան ընդհանրապես լավ բան չէ:

Անգամ եթե մենաշնորհ ունեցող կազմակերպությունը կարգավորում է դաշտը, միևնույն է, կգա մի պահ, երբ այն առաջնային կդարձնի ոչ թե դաշտի, այլ սեփական ընկերության շահերը:

Նկատվում է, որ գովազդի խոշոր պատվիրատու են դարձել գերատեսչությունները, որոնք հեռուստագովազդի միջոցով ներկայացնում են իրենց բարեփոխումներն ու ծրագրերը:

Պետական համակարգը կամ էլ միջազգային կազմակերպությունները շատ կոնկրետ գնումների ընթացակարգ ունեն:

Եվ երբ գովազդային արշավ պատվիրելու պահն է գալիս, միշտ ընտրվում է ամենաէժան ծառայություններ առաջարկած ընկերությունը: Նրանք պարտավոր են այդպես վարվել, քանի որ այդպիսին է համակարգը:

Իհարկե, դա նորմալ ընթացակարգ է, որը սակայն գովազդի ոլորտում կարող է խնդիրներ առաջացնել: Երբ միակ չափանիշը ցածր գինն է, արդյունքը չի կարող գոհացնող լինել:

Ձեր կարծիքով ի՞նչն է խանգարում Հայաստանի մեդիա դաշտը «մաքրել» հարակից շահերից ու թափանցիկ դարձնել ֆինանսավորման սխեմաները:

Ինչպես բիզնեսի, այնպես էլ մեդիայի (և ընդհանրապես Հայաստանի մնացած բոլոր) դաշտերը միշտ էլ չեն մաքրվել կոնկրետ մարդկանց խմբերի հետաքրքրությունների պատճառով:

Եվ շատ արտառոց ու անգամ ծիծաղելի կլիներ, եթե այս իրավիճակում մեդիա դաշտը, որը միշտ էլ եղել է եղանակ ստեղծող, մաքուր ու զուլալ լիներ:

Այն, ինչ ունենք մեդիայում, շատ համահունչ է Հայաստանի ներկա կյանքին: Ցավոք, այդպես է:

Սուտ կլինի, եթե ասենք, որ առաջընթաց չկա: Երիտասարդ ուժ է հայտնվել, որն ավելի շատ բան գիտի, ավելի լավ է կրթված, նորաձև է, հումորի զգացում ունի և պատրաստ է հին ու ճահճացած վիճակից դուրս գալ:

Ամեն դեպքում շարժ կա, բայց այն մեդիա դաշտի ստորին մասում է ու ավելի նման է թույլ բլբլթոցի, քանի որ հենվում է բացառապես անձնական էնթուզիազմի վրա:

Ավելի լուրջ բան դեռ չեմ տեսնում:

Հարցազրույցը՝ Նունե Հախվերդյանի