Երևանի ավագանու ընտրությունների ընթացքում քաղաքական ուժերի ընտրական գովազդը թվային հարթակներում բավականին ակտիվ ու թիրախավորված է եղել։
Կարելի է ասել, որ ավագանու ընտրություններին մասնակցած բոլոր քաղաքական ուժերն էլ իրենց քաղաքական արշավների ցանկում հստակ տեղ են հատկացրել թվային գովազդին։
Հատկապես շատ են եղել սոցիալական հարթակներում տեղադրված քաղաքական գովազդները։ Որոշ քաղաքական ուժեր երևանցու հետ շփումը կազմակերպել են հիմնականում սոցիալական մեդիայի միջոցով։
Որպես ընտրարշավի ընթացքում կիրառված նորարարություն՝ թվային մարքեթինգի մասնագետները նշում են ինֆլուենսերների մասնակցությունը քարոզարշավին։
Նորարարական է համարվում նաև քաղաքական ուժի կողմից առաջարկվող ծրագրային դրույթի թիրախ լսարանի առանձնացումն ու թարգեթավորումը։ Ավագանու ընտրությունների ժամանակ այս մեթոդը կիրառվել է գրեթե բոլոր քաղաքական ուժերի կողմից։
Մենք խոսել ենք Հայաստանում թվային մարթեքինգով զբաղվող մասնագետների և քաղաքական տեխնոլոգների հետ, քննարկել թվային տիրույթում քաղաքական գովազդի տեղադրումների առանձնահատկությունները ու ակտիվությունը։ Փորձել հասկանալ որոշ դեպքերում ձախողված ու ոչ արդյունավետ ընտրարշավի պատճառները։
Աիդա Ոփյան – Պրոդիջի ընկերության համահիմնադիր
Երևանի ավագանու ընտրություններին մասնակցած բոլոր քաղաքական ուժերն էլ թվային հարթակներում որոշակի ակտիվություն ցուցաբերել են: Մի մասը շատ ակտիվ օգտագործել է սոցիալական ցանցերը, մասնավորապես Ֆեյսբուքը, ոմանք փորձել են դիվերսիֆիկացնել ռեսուրսները և օգտագործել են օրինակ տելեգրամ ալիքներ, բաներային գովազդներ են տեղադրել տեղական ու միջազգային տարբեր կայքերում։
Այս անգամ մեծ ուշադրություն է դարձվել վիդեոգովազդին և վճարովի նյութերի տեղադրումների միջոցով փորձել են իրենց անհրաժեշտ ինֆորմացիան հասանելի դարձնել լսարանին:
Այս քարոզարշավի ընթացքում, որպես նորամուծություն նկատվել է նաև ինֆլուենսեր մարքեթինգի կիրառում, թեպետ ոչ շատ ակտիվ, բայց որպես տենդենց պետք է նշել:
Քաղաքական գովազդի համար ներդրված ֆինանսական միջոցների առումով թեթևակի աճի միտում է նկատվել: Այս քարոզարշավի ընթացքում քաղաքական ուժերն ավելի շատ են ուշադրություն դարձրել թվային գովազդին, քան նախկինում: Անգամ կային ուժեր, որ իրենց գովազդային արշավն ամբողջությամբ իրականացրել են հենց թվային հարթակներում, մասնավորապես սոց ցանցերում:
Մեր դիտարկումների արդյունքում կարող ենք ասել, որ «Լուսավոր Հայաստան», «Ազգային առաջընթաց», «Մայր Հայաստան» և «Հանրապետություն» կուսակցությունները հիմնականում շեշտը դրել են սոցիալական մեդիայի վրա: «Ապրելու երկիր», «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունները դիվերսիֆիկացրել են իրենց քաղաքական գովազդը, «Ազգային առաջընթացն» էլ որոշ դեպքերում կիրառել է բաներային գովազդ, բայց ավելի փոքր ծավալներով:
Առաջին հայացքից, թվում է, որ սոցիալական մեդիայում գովազդն ավելի էժան է ստացվում, բայց եթե օրինակ շատ նեղ թարգեթավորում է իրականացվում, բավականին ծախսատար կարող է լինել: Գովազդի առումով ամենաթանկը վիդեոգովազդն է։ Գովազդի այս տարբերակը ևս շատ է կիրառվել։ Վիդեոգովազդը տեղադրվել է և՛ կայքերում և՛ միջազգային հարթակներում և՛ սոց ցանցերում:
Հաճախ բոլորը սոց ցանցերին են ուշադրություն դարձնում, բայց որոշ դեպքերում կան ավելի արդյունավետ գործիքներ: Քանի որ հիմնական ակտիվությունը նկատվում է Ֆեյսբուքում և Ինսթագրամում, երբեմն մեկ օգտատիրոջը նույն ալիքով, գնում է մի քանի քաղաքական ուժի գովազդ: Կարելի է, այլ մեթոդներ օգտագործելով, ինֆորմացիան հասանելի դարձնել այդ օգտատիրոջը, ինչը միանշանակ կբարձրացնի գովազդի արդյունավետությունը:
Այս քարոզարշավի նորարարություններից մեկն էլ, այն էր, որ քաղաքական ուժերը իրենց մեսիջները, ծրագրային դրույթները թարգեթավորված են փորձել հասցնել քաղաքացիներին։ Օրինակ՝ յուրաքանչյուր ծրագրային դրույթի համար, թարգեթավորվել է հասարակության հենց այն խումբը, ում ուղղված է տվյալ առաջարկն ու ծրագրային դրույթը։ Այս մոտեցումն այս անգամ մասսայական բնույթ է կրել:
Սամվել Սահակյան- մեդիափորձագետ, քաղտեխնոլոգ
Եթե փորձենք որակական տեսանկյունից վերլուծել Երևանի ավագանու ընտրությունների քարոզարշավը, ապա կարող ենք ասել, որ այս քարոզարշավի ընթացքում քաղաքական ուժերի խնդիրն է եղել ստեղծել ետընտրական ճգնաժամ: Դրա համար պետք էր բացասական էմոցիաների կամ բացասական սպասումների ալիք գեներացնել և այդ ալիքի գագաթնակետին, հասարակությանը հանել փողոց, ստանալով կառավարման ճգնաժամ, ինչը կբերեր քաղաքական ճգնաժամի։
Քաղաքական ուժերին և նրանց քաղաքական գովազդը կարելի է բաժանել 2 խմբի`ուժ կամ ուժեր, որոնք քարոզարշավի գոնե առաջին կեսում փորձել են քաղաքական դիսկուրսը տեղափոխել հենց Երևանի կառավարմանն առնչվող խնդիրների լուծումների ներկայացման տիրույթ, և ուժեր, որոնց քաղաքական գովազդը ոչ թե ծրագրային է եղել, այլ ռևանշիստական, հիմնված՝ հակաքարոզչության վրա։
Քաղաքական տեխնոլոգիայի առումով նարնջագույն տեխնոլոգիա է օգտագործվել, այն կիրառվել է պրոռուսական բլոկի կողմից։ Նպատակը մեկն է եղել՝ ավելացնել բացասական ալիքի սպասումը, նպաստել ճգնաժամի ստեղծմանն ու խորացմանը։
Նարնջագույնից բացի, օգտագործվել են նաև սև տեխնոլոգիաներ և գրեթե բոլոր ուժերն էլ կիրառել են այն՝ իրար պախարակելու, իրար դեմ հակաքարոզչություն իրականացնելու համար։
Երբ քարոզարշավի հիմքում այս ստրատեգիան է, հանրային խոստումներով գովազդային տեսահոլովակների կիրառումը նպատակահարմար չէ, ավելի արդյունավետ են դառնում սոց մեդիայի գործիքները և շտաբերի միջոցով մարդկանց հետ հանդիպելն ու զրուցելը: Բայց քանի, որ ընտրություններին մասնակցող քաղաքական ուժերի մեծ մասը շատ բազմամարդ չէին, հստակ կուսակցական կառուցվածք չունեին, հստակ շտաբերի քանակ չունեին, հիմնականում կիրառվեցին սոցիալական մեդիայի գործիքները:
Եվ այն արդյունքը, որ մենք ունենք ընտրություններում այս ամենի հետևանքն ու արտացոլումն է:
Ունենք բլոգեր, որը, սոցիալական մեդիայում շատ ակտիվ աշխատելով, կարողացել է քաղաքական կոնտենտ գեներացնել և սոցկայքերի միջոցով ստանալ քաղաքական քվե։ «Հանրային ձայնը», այս ընտրություններին մասնակցած այն եզակի կուսակցություններից է, որը կարողացել է քաղաքական խոսքի, քաղաքական շոուի արդյունքում մաքուր քաղաքական քվե ստանալ։ Այսինքն, եղել են մարդիկ, որոնց դուր է եկել հայհոյախառն խոստումները, որոնք հնչել են այդ ուժի կողմից։
Մյուս ուժը, որը կարողացել է ստանալ մաքուր քաղաքական քվե «Հանրապետություն» կուսակցությունն է։ Այս ուժը կարողացել է քաղաքական ճիշտ դիրքավորման արդյունքում ավագանիում իր ներկայության տոկոսային ցուցանիշներն ավելացնել։ Նրանք աշխատել են հասարակության այն հատվածի վրա, որոնք դեմ են եղել թե՛ նախկին և թե՛ ներկա ուժերին։
Մնացած բոլոր կուսակցությունների ձայների ետևում կամ իրենց ընկերական շրջապատն է եղել, կամ այն մարդիկ, ովքեր անձնական շահեր են ունեցել այդ ուժերից։ Նրանց ստացած մաքուր քաղաքական քվեի տոկոսը շատ քիչ է եղել։
Շատ գրագետ քաղաքական գովազդ Է արել «Ապրելու երկիր» կուսակցությունը։ Շատ սիրուն վիդեոնյութեր էին պատրաստել։ Կարծում եմ արտասահմանյան շատ բարձրակարգ տեխնոլոգներ են աշխատել այս ուժի հետ, բայց արդյունքում ունենքն այն ինչ ունենք։
Կարծում եմ քաղտեխնոլոգների այն թիմը, որն աշխատել է, եկել է ավելի տաք և փափուկ միջավայրից ու չի կարողացել հասկանալ, կամ պլանավորել, որ այս քարոզարշավը լինելու է ավելի շատ հայհոյանքի, հակաքարոզչության, քան մաքուր օձիքների ընտրություն։ Իրենք այդպիսի քաղաքական արշավ են սարքել և երբ քարոզարշավը սկսել է ընթնալ այն հունով, ինչը մենք տեսանք, իրենք չեն հասցրել վերադիրքավորվել։
Մյուս կողմից էլ այս ընտրություները ցույց տվեցին, որ գեոքաղաքական տեսանկյունից պրոռուսական կողմնորոշումը հանրության շրջանում աջակցությունն չունի։
Սա նշանակում է, որ արևմտյան քաղտեխնոլոգների կողմից իրականացված տեխնոլոգիաները, իրականացված հակաքարոզչությունը Ռուսաստանի նկատմամբ իր արդյունքը տվել է, իսկ Ռուսաստանը չի կարողանում չեզոքացնել այդ ամենը։
Մեկնաբանել
Media.am-ի ընթերցողների մեկնաբանությունները հրապարակվում են մոդերացիայից հետո: Կոչ ենք անում մեր ընթերցողներին անանուն մեկնաբանություններ չթողնել: Միշտ հաճելի է իմանալ, թե ում հետ ես խոսում:
Media.am-ը չի հրապարակի զրպարտություն, վիրավորանք, սպառնալիք, ատելություն, կանխակալ վերաբերմունք, անպարկեշտ բառեր եւ արտահայտություններ պարունակող մեկնաբանությունները կամ անընդունելի համարվող այլ բովանդակություն: