Երևանում տեղի ունեցավ «Լատվիայի եվրաինտեգրման փորձը․ դասեր Հայաստանի համար» թեմայով համաժողով, որն իրականացվում է Հայաստանում Լատվիայի դեսպանության աջակցությամբ և Լրատվամիջոցների գերազանցության բալթյան կենտրոնի ու Լատվիայի անդրատլանտյան կազմակերպության հետ համագործակցությամբ։ 

Քննարկում անցկացվեց Հայաստան-Եվրամիություն համագործակցության օրակարգը լուսաբանելու վերաբերյալ, զուգահեռներ անցկացվեցին Լատվիայի հետ, որն արդեն 20 տարի է, ինչ ԵՄ անդամ է։ 

Երևանի մամուլի ակումբի (ԵՄԱ) պատվավոր նախագահ Բորիս Նավասարդյանը նշեց, որ Հայաստան-Եվրամիություն հարաբերությունների հիմնական օրակարգը, եթե ուսումանասիրենք երկկողմ փաստաթղթերը, երկրի զարգացումն է։ Սակայն, տեղական լրատվամիջոցների համար զարգացման օրակարգը մեծ հետաքրքրություն չի առաջացնում։  

Ներկայացնելով այս թեմայով Երևանի մամուլի ակումբի հետազոտության արդյունքները, Բորիս Նավասարդյանն ասաց, որ մինչև 2021 թվականի ավարտը լրատվամիջոցների հրապարակումներում ընդհանուր առմամբ արտաքին խաղացողների նկատմամբ հասարակության վստահության անկման միտում կար։ Առկա էին անվտանգության հարցերի շուրջ մտահոգություններ, ծայրահեղ փոփոխական են եղել միջազգային համատեքստի վերաբերյալ դիրքորոշումները, իսկ արտաքին գործընկերների հետ համագործակցությունները կախված են եղել Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ հարաբերությունների հարցում նրանց միջնորդության արդյունավետությունից։  

«Հանրային կարծիքի այն առաջնորդների դիտարկումները, որոնք ձգտում էին անաչառորեն ներկայացնել իրադարձությունների պատկերը, ավելի քիչ էին գրավում հայկական լսարանի ու լրատվամիջոցների ուշադրությունը, քան՝ քաղաքական որոշակի օրակարգ ունեցող անձանց կարծիքները: Այսօր էլ ավելի լայն է ներկայացվում այն մարդկանց կարծիքը, ովքեր Եվրամիության և առհասարակ միջազգային խաղացողների մասին հստակ քաղաքական կողմնորոշում ունեն: Նրանք, ովքեր փորձում են հավասարակշռված պատկեր ներկայացնել, ավելի քիչ տեղ ունեն լրատվամիջոցներում»,- նշեց Բորիս Նավասարդյանը:  

Բորիս Նավասարդյանը նկատեց, որ հայաստանյան լրատվամիջոցներն ուշադրություն չեն դարձնում ՀՀ-ԵՄ միջև ստորագրված Համապարփակ և ընդլայնված գործընկերության համաձայնագրի կատարմանը։  

«Պայմանագրի կատարման վերաբերյալ համարյա ոչ մի լուսաբանում չկա։ Սա լուրջ թերություն է, քանի որ հենց սա է կենդանի գործընթացը, որն այսօր կա կողմերի միջև։ Փոքր ուշադրություն կա նաև բարեփոխումների օրակարգի վրա։ Խոսվում է, որ մենք եվրոպական ազգ ենք, եվրոպական քաղաքակրթությամբ, բայց վերլուծությունները, թե ինչ է պետք անել խորացնելու համար կապերը, չկան։ Հռետորաբանության մակարդակով ակտիվ է նաև Եվրամիության անդամակցության գաղափարը, բայց դրա համար ինչ է պետք, խորը և հետևողական քննարկում չկա»,- մանրամասնեց Բորիս Նավասարդյանը։  

Լատվիացի մեդիափորձագետ Մարթա Ռիբելեն իր հերթին հիշեց, թե ինչ մեծ աշխատանք են տարել լատվիական լրատվամիջոցները՝ ԵՄ անդամակցությունից առաջ ու դրա ժամանակ։ Նա ասաց, որ այդ տարիներին լատվիական մեդիան այդքան էլ զարգացած չէր, բայց դերն անփոխարինելի էր։  

«Գոյություն ունի եվրոպական օրենսդրություն, որտեղ կան բազմաթիվ գլուխներ, օրինակ՝ ձկնաբուծություն, գյուղատնտեսություն, սննդի անվտանգություն։ Տարվում են բանակցություններ, որոնց ժամանակ օրենսդրության բոլոր գլուխները պետք է բանակցվեն։ Ամենայն մանրամասներով քննարկվում է՝ իրավունք կա՞ ձուկը վաճառել օտարերկրացիներին, թե ոչ, ինչպիսին պետք է լինի ձկան որակը և այլն։ Կարճ ասած՝ ազգային օրենսդրությունը համապատասխանեցվում է ԵՄ օրենսդրությանը։  

Ես՝ որպես նախկին լրագրող, ակտիվորեն լուսաբանում էի այս ամենը, բայց վստահ եմ, որ ոչ բոլոր ընթերցողներն էին հասկանում, թե ինչու է այս ամենը կարևոր, ինչ է դա իրենից ենթադրում։ Լրագրողներն իրենց հոդվածներում օգտագործում են բարդ ժարգոն՝ բանակցային ժարգոն, որն ընթերցողին հասկանալի չէ։ Մենք բարձրացրինք այս հարցը, որպեսզի մեզ տրվի ավելի մատչելի ու հասկանալի լեզվով տեղեկատվություն, քանի որ խոսքը գնում է մարդկանց ապագայի մասին, պետք է հասկանան, թե իրենց ինչ է սպասվում ԵՄ անդամակցությունից հետո»,- պատմեց Մարթա Ռիբելեն։ 

Ըստ նրա՝ Հայաստանը հիմա գտնվում է ավելի շահեկան վիճակում, քան 20 տարի առաջ Լատվիան, քանի որ կա համացանց, որը հնարավորություն է տալիս տեղեկատվությունն ավելի արագ տարածել, ընտրել տեղեկատվության տարածման ավելի ժամանակակից ֆորմատներ, որոնք կօգնեն մարդկանց ավելի լավ հասկանալ, թե ինչ է կատարվում։  

Հաջորդ փուլը, որի առաջ կանգնեցին լատվիական լրատվամիջոցները՝ ԵՄ անդամակցության հանրաքվեի փուլն էր։ Մարթա Ռիբելեն հիշեց, որ Լատվիայի կառավարությունը լայնածավալ արշավ կազմակերպեց, նկարահանվեցին բազմաթիվ տեսանյութեր՝ ի օգուտ և ի դեմ ԵՄ անդամակցությանը, որպեսզի մարդիկ կարողանան ընտրություն կատարել։ Ըստ նրա՝ արվեց ամեն ինչ, որպեսզի իսկապես ապահովվի բազմակարծություն և մարդկանց տրվի համակողմանի ինֆորմացիա ԵՄ անդամակցության դրական ու բացասական կողմերի մասին։ 

Ըստ փորձագետի՝ տեղեկատվական արշավը չկանգնեց անգամ ԵՄ-ին Լատվիայի անդամակցությունից հետո․ սկսվեց երրորդ փուլը, քանի որ առաջացան խնդիրներ, պարզվեց, որ Լատվիան դեմ է որոշակի օրենսդրական կարգավորումների ընդունմանը։  

«Մարդիկ կոնկրետ ակնկալիքներ ունեին, ուզում էին իմանալ՝ անդամակցությունից հետո ինչքան կդառնա իրենց աշխատավարձը, ինչպես կլինի գյուղմթերքի արտահանումը և այլն։ Նրանք կոնկրետ պատասխաններ էին ուզում։ Եվ շատ կարևոր էր մարդկանց տալ այս հարցերի պատասխանները երկու համատեքստում էլ՝ ինչպիսին կլինի այդ ամենը անդամակցությունից հետո և ինչ կլինի, եթե անդամակցություն չլինի։ Լրատվամիջոցները պարտավոր են ձևավորել պատշաճ ընկալում»,- մանրամասնեց Մարթա Ռիբելեն։ 

Նա խորհուրդ տվեց լրագրողներին հասկանալ, թե ինչպես է աշխատում եվրոպական համակարգը, որոնք են ԵՄ կառույցները, փորձել պարզել ԵՄ ներքին խոհանոցը, հասկանալ՝ հանձնաժողովի, խմբերի տարբերությունը, ովքեր են որոշում կայացնում և ինչպես, քանի որ անդամակցությունից հետո ԵՄ կյանքը դառնալու է երկրի կյանքը։