Շատ քաղաքական ուժերը 2021-ի ԱԺ արտահերթ ընտրությունների ժամանակ լրջորեն կարևորել են համացանցային գովազդը։ Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով ներկայացրած ծախսերի հայտարարագրերից պարզ է դառնում, որ համացանցային գովազդի համար նրանք նախատեսլ էին հատուկ բյուջե։ Պայմանագրերը տարբեր էին՝ 20 հազար դրամից մինչև 3 և ավելի միլիոն դրամ արժողության։

Թեև գովազդի ոլորտում շրջանառվող գումարները մի քանի անգամ քիչ են ավանդական մեդիայով արվող քաղաքական գովազդի ծախսերից, սակայն այստեղ օգտագործվում են  գործիքներ, որոնք օգնում են թեկնածուներին իրենց ծրագրերի մասին տեղեկացնել ավելի նեղ լսարանի, ասենք ուսուցիչների, բժիշկների կամ գյուղական համայնքներում բնակվողների։

Մենք խոսել ենք Հայաստանում թվային մարթեքինգով զբաղվող մասնագետների հետ քաղաքական գովազդի տեղադրումների, ակտիվություն և բացթողումների մասին։

Նրանք բարձր են գնահատում Հայաստանում քարոզարշավի ժամանակ համացանցի օգտագործումը։ Այն դարձել է ընտրողների հետ շփվելու ոչ թե ածանցյալ և լրացուցիչ, այլև ազդեցիկ և զարգացող հնարավորություն։

Բոլորն արձանագրում են, որ նախորդ ընտրությունների համեմատ համացանցային գովազդի հանդեպ եղել է մեծ հետաքրքրություն։

Աննա Ճարտարյան, Պրոդիջի մարքեթինգային ընկերության տնօրեն

Թվային մարքեթինգի շուկան այնքան արագ է զարգանում, որ ընտրությունների նման իրադարձությունների ժամանակ հնարավոր է լինում միանգամից մի քանի տեսակ արտադրանք առաջարկել։  

Տեխնոլոգիաների զարգացման շնորհիվ հաճախ ենք նոր ծառայություններ մատուցում, որովհետև ունենում ենք մշակված նոր և թարմ գործիքակազմ, որը նախորդներից ավելի լավն ու էֆեկտիվ է։

Այս ընտրությունների ավելի խորքային վերլուծական տվյալներ ենք առաջարկել քաղաքական ուժերին, սակայն ցավոք քիչ դեպքերում են դրանք կիրառվել։ Որպես նորույթ օգտագործել ենք սոցցանցային հարցումները mytarget ռուսական հարթակներում։

Որոշակի սխեմա ենք առաջարկել բաներային և վիդեո բովանդակությամբ քաղաքական գովազդի համար։ Այս ընտրություններին պարզ դարձավ, որ քաղաքական դեմքերի համար կարևորվում է ոչ թե թիրախայնությունն ու ազդեցիկությունը, այլ ավելի շատ հարթակներում տեսանելի լինելը։ 

Չնայած ունեցել ենք դեպքեր, երբ քաղաքական ուժի մարզային այցելությունների ժամանակ մարզային թիրախավորում ենք արել, որը շատ էֆեկտիվ աշխատել է։

Այս ընտրություններին գերիշխող էր վիդեո բովանդակությունը, որի համար 4-5 ֆորմատ է աշխատել, կայքերում այն տեղադրվում էր մի քանի ձևաչափով։ Նեյթիվ (պատմողական, հոդվածում ներառված) գովազդը ևս շատ օգտագործվեց։

Նախորդ ընտրությունների համեմատ քաղաքական ուժերը, կարծես, խնդիր ունեին առավելության հասնելու նաև համացանցային տեսանելիության համար։

Արդյունքում ունեցել ենք դեպքեր, երբ կոնկրետ իրավիճակներում բուն քարոզարշավի ժամանակ կայացվել են ռազմավարական որոշումներ, հավասարապես կարևորվել են և՛ տեղական, և՛ արտասահմանյան հարթակները։

Արսեն Սուլթանյան, Կարամել մարքեթինգային ընկերության հիմնադիր, տնօրեն

Քաղաքական գովազդի տեսանկյունից այս ընտրություններում ամենաակտիվն էին Ֆեյսբուք, Mail.ru և Յանդեքս հարթակները։ Սակայն գործանակում շատ քաղաքական ուժեր տարբեր տեսակի կոմունիկացիաներով հաղորդակցվելու խնդիր ունեին։

Փոքր բյուջե ունեցող քաղաքական ուժերի համար կարևոր էր թիրախավորումը, ուզում էին հնարավորինս գտնել իրենց ընտրողին և ուղերձը տեղ հասցնել։ 

Լավ կլիներ, եթե մյուս ուժերն էլ ավելի համակարգված աշխատեին համացանցում, կոնկրետ իրավիճակներում հստակ գործիքակազմ ունենային և այլն։ Համացանցում քաղաքական գովազդը շատ չէր տարբերվում հեռուստատեսայինից, քանի որ արվում էր հիմնականում առանց թիրախավորման, ընդհանուր մեսիջներով։ 

Թվային բովանդակությունը վիզուալ ավելի ներկայանալի դարձնելու, թիրախային խմբերի համար այն առանձնահատուկ մշակելու, ընթացքում փոփոխելու լրացուցիչ ռեսուրս գրեթե չի ծախսվել։

Բուն քարոզարշավի ժամանակ քաղաքական գովազդն ազդեց նաև գների վրա,  բիդերի արժեքը (աուկցիոնային համակարգ է)  բարձրացավ, քանի որ գովադատուները նույն ժամանակում, նույն հարթակներում սկսեցին ավելի շատ գովազդ պատվիրել։

Թե ինչքանով էֆեկտիվ աշխատեց համացանցային գովազդը, այս պահին վերլուծություն չունենք, պետք է անցկացվեն թիրախային հարցումներ։

Համացանցում քաղաքական գովազդն այս անգամ ավելի ագրեսիվ էր իր տեսակով, կար մրցակցություն և ուղերձներն էլ ավելի նեգատիվ էին։ Տեղական լրատվական կայքերն ակտիվորեն ներգրաված էին համացանցային գովազդում, թեև կային պատվիրատուներ, որոնք կոնկրետ կայքերի հետ չէին ուզում աշխատել։ 

Լրատվականները ապահովում էին բարձր տեսանելիություն, քանի որ չնայած նեգատիվին մարդիկ ուզում էին քարոզարշավի ժամանակ կատարվողի մասին ինֆորմացիա ունենալ, ինչն աշխատեց տեղական լրատվական կայքերի օգտին։ 

Հիմնական խնդիրը թույլ թիրախավորումն էր: Հույս ունեմ հետագայում լրացուցիչ ռեսուրսեր կներդրվեն, օրինակ, հոլովակները կանցնեն արտադրական ու հետարտադրական մշակման փուլեր, բովանդակությունն ավելի հաճախ կթարմացվի և այլն։

Համացանցում քաղաքական գովազդը քիչ է թիրախավորվում, որովհետև Հայաստանում վերլուծական տվյալների խնդիր կա։ Օրինակ, եթե ասում ենք տվյալ հարթակում մինչև 18 տարեկաններն են լինում, չենք կարող տվյալներով երաշխավորել, որ ավելի բարձր տարիքի մարդիկ չեն կարող գալ և սպառել ոչ իրենց համար մշակված բովանդակությունը։

Քաղաքական գովազդի պատվիրատուներն հակված էին, որ ինչքան հնարավոր է շատ մարդ տեսնի և իմանա իրենց կամ իրենց ծրագրերի մասին, նրանց համար դեռևս պարզ չեն թիրախային լսարանի հետ աշխատելու առավելությունները։

Գայանե Ասրյան