«Առաջին լրատվական»-ն հայաստանյան այն զանգվածային լրատվամիջոցներից է, որը նման է մեծ արտադրության: Ակտիվ լրահոս ունեցող, օրական 100-120 սեփական արտադրության նյութ հրապարակող «1in.am»-ն իր կառուցվածքով հիշեցնում է բազմահարկ մուլտիմեդիա շենք, որտեղ միմյանց հարեւանությամբ ապրում են տարբեր ձեւաչափի, ծավալի, գույնի, հոտի ու կարեւորության նյութեր: Լրատվականի մաս կազմող «Ժամանակ» տպագիր օրաթերթը նույնպես այդ շինության մի մասն է:

Վերջին շրջանում լրատվամիջոցը շեշտը դնում է ուղիղ եթերի վրա, ինչը, լրատվականի գլխավոր խմբագիր Արման Բաբաջանյանի կարծիքով, ոչ միայն անհրաժեշտություն է, այլեւ ոգեւորիչ աշխատանք:

Ընդհանրապես Արման Բաբաջանյանն այն մեդիա մենեջերներից է, որը չի դժգոհում ու փնթփնթում, այլ գտնում է, որ հաճույքով ու դրայվով աշխատելն արդյունքի հասնելու լավագույն միջոցն է: Նա կարծում է, որ այսօրվա մեդիա դաշտում, որը անշրջելիորեն կոռումպացվում է, նոր գաղափարներ են հարկավոր: Իսկ դրանք հնարավոր է իրագործել երբ տեխնիկապես զինվելուց հետո լրատվամիջոցը գտնում է խելացի ու խորը լրագրողներ:

Ինտերնետային հեռուստատեսությունը ի՞նչ խնդիրներ ու թերություններ ունի Հայաստանում: Նաեւ՝ առավելություններ:

Մենք շատ լավ քայլերով առաջ ենք գնում, եւ դաշտը հաջող աշխատում է: Իհարկե, մենք բոլորս ոգեշնչվել ենք «Ազատություն»-ից, որն առաջին քայլերն է արել ու 2011 թվականին ուղիղ եթեր կազմակերպել: Մեդիայում միշտ էլ հայտնվում են առաջամարտիկներ, որոնք դրդում են հավասարվել իրենց:

Մենք էլ շատ լրագրողների համար ճանապարհ ենք հարթել: Հատկապես հաջողված էր մեր՝ միջազգային փորձագետներին Հայաստան բերելու որոշումը: Շատերը Հայաստանի համար անհասանելի էին թվում, իսկ մեր շնորհիվ դարձան հասանելի: Նաեւ դրանով մենք փոխեցինք դաշտը:

Հիմա օրական երկու ժամանոց ուղիղ եթեր ունենք, եւ մեր առաջնային նպատակը այն կայացնելն է: Այժմ հնարավորություն ունենք լուսաբանելու իրադարձությունը՝ լինելով իրադարձության կենտրոնում ու հենց տեղում ուղիղ միացումների ռեժիմով հաղորդելու, ռեպորտաժներ, հարցազրույցներ հեռարձակելու:

Ըստ էության, մենք փորձում ենք անել այնպես, որ ավանդական հեռուստատեսությունն այլեւս որեւէ անելու բան չունենա, եւ լսարանն էլ հեռուստատեսության կարիքը չզգա: Ի վերջո, եթե կարողանում ես լինել իրադարձության կիզակետում ու թեկուզ համր, բայց կենդանի իրադարձությունը տեսնել վեբում, էլ ի՞նչ կարիք կա նստել հեռուստացույցի առջեւ:

Հեռուստացույց չե՞ն դիտի:

Կդիտեն այն մասնագետները, որոնց հետաքրքիր է, թե ինչ է անում հեռուստատեսությունը: Բայց բուն սպառողը պետք է մեզ նման ինտերնետային հարթակներով ավարտի իր օրը: Այսինքն՝ վեբը պիտի բավարարի նրա բոլոր ցանկությունները:

Ինտերնետի արագությունն ու հասանելիությունը բավարա՞ր է մարզերի բնակիչների սպասելիքները բավարարելու համար:

Մենք չենք դժգոհում: Պատահել է, որ ուղիղ եթերով հեռարձակել ենք գյուղացիների բողոքը մթերումների խնդիրների դեմ: Եկել ենք ու ուղիղ ռեժիմով ցույց տվել, թե ինչպես է ճանապարհը փակվում, ինչպես են ընթանում գյուղացիների բանակցությունները գյուղատնտեսության փոխնախարարի հետ: Այսինքն՝ մենք տեղում խնդիր ենք լուծել:

Վստահ եմ, որ լրատվամիջոցները պետք է գնան մարզեր: Մենք պատրաստվում ենք լրագրողական խումբ պահել, որը հենց մարզերում կաշխատի ու միայն սոցիալական թեմաներին կանդրադառնա: Տեղում լավ լրագրող գտնելը շատ բարդ է: Հիմա, օրինակ, մենք լրագրող ենք փնտրում Սյունիքում եւ Ղարաբաղում: Շատերը վախենում են: Վախեցած են…

Քաղաքական համակրանքներն ու հակակրանքները (նաեւ տարբեր քաղաքական թիկունքները) ցանկացած լրատվամիջոցի աշխատանքում ակնհայտ երեւում են: Դա ձեզ չի՞ խանգարում:

Իհարկե, խանգարում է:

Մանեւրու՞մ եք:

Գիտեք, ես հետեւողական գործին հավատացող մարդ եմ: Տեսել եմ 1990-ականներ, 2000-ականներ, բանտում եմ նստել եւ սեփական մաշկիս վրա եմ զգացել ռեպրեսիաները: Անգամ բանտարկության ընթացքում ինձ մոտեցել են մարդիկ ու, դժգոհ լինելով կոնկրետ լրագրողի աշխատանքից, սպառնացել ինձ:

Խնդիրն այն է, որ ես յուրային չեմ դաշտի համար, ավելի շուտ անհասկանալի մարդու տպավորություն եմ թողնում ու տարբեր պիտակների արժանանում: Յուրային չլինելը լուրջ խնդիր է, ես հավաքույթների չեմ մասնակցում, գլխավոր խմբագիրներին տարիներով չեմ տեսնում: Ես իրենցը չեմ, իրենց հետ չեմ սովորել, ուրիշ տեղից եմ գալիս, իմ երազանքներն ու պատկերացումներն ուրիշ են:

Իրականում դա ինձ չի խանգարում, ընդհակառակը, թույլ է տալիս մեյնսթրիմից դուրս լինել: Իհարկե, ես չեմ համարում ինձ կատարյալ, ու իմ կատարած գործն էլ ամենալավը չէ, ես պարզապես մեկն եմ, որը չի ուզում ընդունված կարգով աշխատել:

Բայց, ամեն դեպքում, չեմ կարող այսօրվա իրավիճակը համեմատել նախկինի հետ: Հիմա կարողանում ենք շնչել:

Ես պարզապես գիտեմ այն սահմանը, որը չպիտի անցնեմ, եթե ուզում եմ այս նավը հասցնեմ նշանակետի՝ առանց խորտակելու: Ես հավատում եմ փոքր քայլերի: Եվ այլեւս չեմ ուզում ջարդուփշուր անել տարբեր պատնեշներ: Ավելի շուտ փորձում եմ իմ անկախության սահմանը քայլ առ քայլ նվաճել: Վստահ եմ, որ այդպես ավելի արդյունավետ է: Եվ Հայաստանի համար էլ ավելի արդյունավետ ճանապարհ, քան էվոլյուցիան է, չեմ տեսնում:

Այո, իմ պատկերացումները փոխվել են. երբ ԱՄՆ-ից վերադարձա Հայաստան, հավատում էի հեղափոխական, հուժկու գաղափարներին: Իսկ հիմա կարծում եմ՝ ավելի շատ պիտի մոբիլիզացնենք բոլորիս ներքին ուժերը, որպեսզի, ապագայի շուրջ մեր երազանքները համադրելով, նպատակի հասնենք:

Իսկ որքանո՞վ են իշխանությունները կառավարում մեդիա դաշտը:

Կարծում եմ՝ իշխանություններն ամբողջությամբ կարողանում են վերահսկել տեղեկատվական հոսքերը: Բայց հարցն այն է, թե իշխանության ո՞ր շերտերը: Ասենք՝ վարչապետն ունի իր հավատարիմ ու մերձավոր լրատվամիջոցները, Բաղրամյան 26-ը՝ իրենը:

Իհարկե, խոշոր հաշվով, ամեն ինչն է վերահսկվում Բաղրամյան 26-ից, բայց նրբերանգները որոշվում են տարբեր գերատեսչություններում:

Եվ դա շատ մտահոգիչ է, քանի որ դաշտը գնալով կոռումպացվում է:Սա անդառնալի ընթացք է, եւ բոլորս ստիպված ենք լինելու հսկայական ջանքեր գործադրել դաշտը փրկելու համար: Մի օր, իհարկե, այս ամենն ավարտվելու է, բայց վախենում են, որ այդ ժամանակ տակը բան չի մնա:

Այսօր մեր ամենամեծ խնդիրը մարդկային գործոնն է: Լրագրողները պարզապես դադարում են մտածել ու վերլուծել եւ, ամենակարեւորը, հավատալ իրենց գործին: Այս իրավիճակում չի ստացվում լրագրողներին մոտիվացնել, խթանել, խորհուրդներով օգնել:

Միգուցե լավագույն խթանը վարձատրությու՞նն է:

Եթե լրագրողը երազանք չունի եւ հայրենասեր չէ, նա, հանդիպելով կեղծիքի, չի կարողանա արդյունավետ աշխատել:

Տպագիր թերթերը հիմա գրեթե գնորդ չունեն, բայց «Ժամանակ»-ը տպագրվում է: Դա շահույթ ապահովու՞մ է: Եվ ընդհանրապես ինչպե՞ս եք բաշխում նյութերը թերթի ու կայքի միջեւ:

Աշխատում ենք, որ թերթի ու կայքի բովանդակությունը չկրկնվի: Սովորաբար հիմնական, առաջնային նյութերը՝ վերլուծականները կամ հարցազրույցները, սկզբում հրապարակում ենք թերթում եւ հետո միայն կայքում:

Բայց իհարկե, թերթում տպագրվում է մեր բովանդակության ծավալի 10%-ից էլ ավելի քիչ: Կան լրագրողներ, որոնք միայն թերթի համար են գրում: Այդ բաժանումը ես շատ հստակ եմ արել:

Մեր վիճակը, ի տարբերություն մյուս լրատվամիջոցների, լավ է, քանի որ մեր ֆինանսները գալիս են ԱՄՆ-ից: «Ժամանակ» թերթը, որն ունի 8000 տպաքանակ, վաճառվում է Ամերիկայի հայ համայնքում (մոտ 2000-ն էլ այստեղ է վաճառվում): Այնպես որ, մենք հանգիստ կարողանում ենք աշխատել ու զարգանալ:

Գովազդային գումարներն էլ կարծես քիչ չեն:

Մենք հիմա ամենից շատ գովազդ ունեցող լրատվամիջոցն ենք: Գովազդատուներն իրենք են մեզ դիմում, մենք անգամ մարքեթինգային բաժնի կարիք չունենք, հազիվ հասցնում ենք սպասարկել մեզ դիմող գովազդատուներին:

«1in.am»-ի հասցեին հեղինակային իրավունքների խախտման, գրագողության մեղադրանքները շատացել են: Ինչու՞:

Իրականում այդ վեճերը շատ չեն: Մի քանի տարի տեւում էր վեճը բանաստեղծուհու հետ, հիմա այն հարթվեց: Համենայնդեպս, այդ հարցում միտում չի եղել:

Վստահեցնում եմ ձեզ՝ մեր բովանդակությունն այնքան շատ է, որ ուրիշներից այն գողանալու կարիք պարզապես չունենք: Մեզանից հազարավոր նյութեր են «տանում», վերացնում են նյութից մեր լոգոն ու իրենց կայքում տեղադրում: Բայց ես դա էական չեմ համարում, ինձ համար կարեւորը գործ անելն է:

Ես մասնակցել են հեղինակային իրավունքի օրենսդրական փոփոխությունների քննարկմանը: Առաջինն եմ կողմ եղել, որ հեղինակային հղումները ճիշտ կատարվեն: Եվ դեռ օրենքը չհաստատված՝ մենք՝ որոշ լրատվամիջոցներով, որոշեցինք, որ ինքներս ենք պահպանելու այդ օրենքը: Եվ պահպանեցինք:

Իսկ հիմա, անգամ եթե նման վեճեր են լինում ու մեզանից են գողանում, մենք քայլեր չենք ձեռնարկում, քանի որ դրա կարիքը չունենք: Մեր ունեցած ռեսուրսներն ու հնարավորությունները հաստատ ոչ ոք չունի:

Ո՞ր լրատվամիջոցներն ենք համարում ձեր մրցակիցները:

Առանց ավելորդ համեստության կարող եմ ասել, որ մուլտիմեդիա լրատվության դաշտում ոչ ոք մեր հնարավորությունները չունի: Մեր հնարավորությունները շատ մեծ են: Մենք հասել ենք այն կետին, երբ կարող ենք երկու ժամ անընդմեջ ուղիղ եթերում արտադրանք թողարկել: Այսինքն՝ միաժամանակ չորս իրադարձության կիզակետում լինել դրսում եւ զուգահեռ՝ մեր տաղավարի չորս կետերից, պատուհանների սկզբունքով ուղիղ միացումներ կատարել:

Դա ավելացնու՞մ է այցելությունների քանակը:

Ուղիղ եթերը ոչ միայն թրաֆիք չի բերում, այլեւ ահռելի ռեսուրս ու էներգիա է խլում: Բայց, ճիշտն ասած, մենք հիմա չենք էլ կարեւորում այցելությունների քանակը, ավելի շատ աշխատում ենք բովանդակության վրա, որը դեռ լայն սպառում չունի: Մենք ճանապարհ ունենք անցնելու, եւ մեզ ոչինչ չի խանգարում դա անել: Ուզում եմ ընտելացնել մարդկանց վեբում որակյալ նյութեր կարդալուն ու դիտելուն:

Շարժումը, աշխատանքային դրայվը շատ կարեւոր են ինձ համար:

Ձեր կարծիքով՝ ինչպե՞ս է տեղի ունենալու մեդիայի հետագա զարգացումը: Ուղիղ եթերը գերակշռելու՞ է: Ուղիղ եթերը շատ հրապուրիչ է, բայց երբեմն ավելի հրապուրիչ է խորը տեսակետը:

Երբեմն այդպես է: Բայց ինքս չեմ հրաժարվի իմ գաղափարից միայն այն պատճառով, որ ուղիղ եթերը դեռ չունի խորքային վերլուծություն: Կարծում եմ՝ պետք է սկսել, իսկ իրադարձության մեջ խորանալն ու այն գրավիչ փաթեթավորելն արդեն հաջորդ քայլն է:

Մեդիա դաշտ պետք է նետել նոր գաղափարներ, որոնք կփոխեն միապաղաղությունը: Մոտ է այն ժամանակը, երբ ուղիղ եթերով արդեն չես զարմացնի: Գալիս է որակի պահանջը:

Ստուդիայից դուրս տեղի ունեցած իրադարձությունը նույնպես պետք է սարքվի, փաթեթավորվի, մեկնաբանվի, շեշտադրումներով համալրվի: Այսպես ասեմ՝ ինֆորմացիայից պետք է «իվենթ» սարքել:

Իհարկե, դա ծախսատար ճանապարհ է: Բայց կարծում եմ՝ կդիմակայեն այն լրատվամիջոցները, որոնք հիմա այդ ուղղությամբ ներդրումներ կանեն: Եթե ուզում ես դիմանալ, պետք է միանգամից մի մեծ քայլ անես (եւ՛ տեխնիկական, եւ՛ գաղափարական), որպեսզի մյուսներն էլ գան ու փորձեն քեզ հավասարվել: Եթե չփորձեն, ետ կմնան ու ապագայում դեր չեն խաղա:

Կարծում եմ՝ վաղ թե ուշ խոշոր մեդիա միավորումները կկլանեն փոքրերին: Դա անխուսափելի է: Կգա մի պահ, երբ դա կենսական անհրաժեշտություն կդառնա:

Եվ կլինի մենաշնո՞րհ:

Մենաշնորհ չի լինի: Լրատվական դաշտում կմնան միայն այն լրատվամիջոցները, որոնք կդիմանան շուկայի պահանջներին: Որոնք աշխատում են օպերատիվ ու խորը եւ ունեն գաղափարներ գեներացնելու հնարավորություն:

Իսկ հնարավո՞ր է որ տարբեր լրատվամիջոցներ համատեղ նախագծեր իրականցնեն:

Համատեղ նախագծերը պետք են առաջին հերթին փոքր լրատվամիջոցներին, որոնք մրցակցությանը չեն դիմանում: Անձամբ ես ուզում եմ նախաձեռնել համատեղ նախագծեր, որոնք կօգնեն մյուսներին չվերանալ:

Շատ լրատվամիջոցների համար մենք նյութ ենք, քանի որ, մեր ուղիղ միացումները դիտելով, նրանք սեփական հոդվածներն ու ռեպորտաժներն են պատրաստում: Ոչ բոլորը ուղիղ եթեր հեռարձակելու ռեսուրս ունեն, կարիք էլ չկա իրադարձության վայր լրագրող ու նկարահանող խումբ ուղարկելու:

Մենք կարող ենք սկզբնաղբյուր դառնալ այլ լրատվամիջոցների համար: Թող առաջին քայլն անողը մենք լինենք, բայց երկրորդ ու երրորդ քայլերն անեն մյուսները: Կարեւոր է, որ լինեն թեման շարունակողներն ու վերլուծողները:

Հարցազրույցը՝ Նունե Հախվերդյանի