Մոտալուտ ԱԺ ընտրությունները, որոնք արդեն հանրայնացրին թավշյա հեղափոխությունից հետո Հայաստանում պատգամավոր դառնալ ցանկացողներին ու նրանց հովանի քաղաքական ուժերին, առիթ են խոսելու անձերի մասին:

Կամ ավելի ճիշտ՝ անձերի միգրացիայի մասին:

Հանրային մեծ աջակցություն ստացած ու այն վայելող «Իմ քայլը» դաշինքի ցանկում Նիկոլի Փաշինյանից հետո հայտնվող 183 պատգամավորների թեկնածուներից քչերն են հայտնի հանրությանը: Ոմանք հայտնի դարձան, քանի որ կազմեցին կառավարության մաս:

Եվ ստացվեց այնպես, որ լայն շրջանակների ծանոթների շարքում մնացին հիմնականում լրագրողները:

Դա միգուցե բնական թվա, եթե հաշվի առնենք, որ տարիներ շարունակ տարբեր ոլորտներում կատարվել է հակառակ սելեկցիա (առաջ էին գնում ոչ թե լավ մասնագետները, այլ հարմարվող համախոհները), որի արդյունքում էլ նոր ու պիտանի գաղափարներ գեներացնողները դուրս էին մնում քաղաքական, կրթական, տնտեսական, մշակութային որոշումներ կայացնողների ցուցակներից:

Ու այդ իրավիճակում քիչ թե շատ արդյունավետ գործում էին հենց մեդիա դաշտում աշխատողները, քանի որ մասնագիտությունն ինքնին ենթադրում էր ճանաչելիություն ու տեղյակություն: Ու նաև հույս, որ լրագրողական աշխատանքը կարող է ազդել որոշումներ կայացնողների վրա:

Երբեմն, իրոք ազդում էր, բայց այսպես ասած՝ զուգահեռ իրականությունում, քանի որ լրատվական դաշտը, որը քիչ վերահսկելի էր, գոյություն ուներ արատավոր առաջխաղացման բուրգին զուգահեռ:

Բուրգի իմաստը վերահսկելն էր՝ պահելով լրագրողներին որպես էժան ու կախյալ աշխատուժ, և հիմա երբ լրատվական դաշտը մի քիչ շփոթված, բայց, այնուամենայնիվ, ազատականացվում է, լրագրողներն ուզում են իրենց պիտանի զգալ:

Ու նաև լինել կայուն այս անկայուն հետհեղափոխական իրավիճակում, երբ իրենց մասնագիտությունը, միևնույն է, վաճառվում է շատ էժան:

Ի վերջո, լրագրությունը ամենաթանկ մասնագիտությունն է, որը Հայաստանում վաճառվել ու վաճառվում է ամենացածր գնով:

Տարիների ընթացքում տեղի ունեցավ անդառնալի բան՝ լրագրությունը էժանացավ բոլոր իմաստներով:

Լրագրողը դարձավ ոչ կարևոր: Մեկը հեշտությամբ փոխարինվում էր մյուսով, գրեթե հաստոցային մոտեցմամբ նրանից պահանջում էին օրական թողարկումներ ու վճարում էին քիչ: Ամեն ինչ արվեց, որ լրագրողները չլինեն ինքնուրույն միավորներ, որ դառնան էժան աշխատուժ:

Բնականաբար, կուսակցություններն ու դաշինքները հաճույքով են օգտագործում այդ աշխատուժը՝ իրենց ցուցակում ներառելով ճանաչում ունեցող լրագրողներին: Ընտրությունները արտահերթ են, իրավիճակը ոչ ստանդարտ, ամեն ինչ արագ է զարգանում ու առաջինը նրանք մտաբերում են լրագրողներին:

Նախ՝ դա հարմար է, օգտակար և նաև… անհեռանկարային:

Հեղափոխությունը մեծ մասամբ տեղի ունեցավ հենց լրագրողների շնորհիվ, գրեթե ուղիղ հեռարձակման ռեժիմով: Ինչը պահանջում էր լրագրողներից նվիրվածություն թե՛ իրենց մասնագիտությանը, թե՛ հեղափոխությանը:

Այդ երկու մղումները զարմանալի ու նաև անբնական կերպով համընկան 2018-ի ապրիլ-մայիս ամիսներին:

Համընկան, միմյանցից կրկին բաժանվելու հույսով, քանի որ հեղափոխության մաս կազմած լրագրողը այլևս լրագրող չէ, եթե շարունակում է մնալ մաս:

Ինչպես, օրինակ, լրագրող չէ արդեն Նիկոլ Փաշինյանը:

Իհարկե, մասնագիտությունները նուրբ սահմանագծեր ունեն: Բայց լրագրողը, որը շարունակում է մնալ լրագրող, գլխավոր խմբագիր կամ լրատվական ծառայության ղեկավար ու միաժամանակ հայտնվում է տարբեր կարևոր ցուցակներում (ավագանու, հետո պատգամավորական), թեև չի խախտում իրավական ոչ մի կետ, բայց երերուն է դարձնում մի նուրբ եզրագիծ, որն էլ, ի վերջո, այս հեղափոխության իմաստն էր:

Երերուն է դառնում արժանահավատությունը:

Եթե նոր իշխանությունները նպատակ ունեն ազատ մեդիայի ձևավորումը դարձնել առանցքային քայլ (ինչպես ազատ դատական համակարգը կամ բիզնեսը), ապա լրագրողներ-պատգամավորները հեռանկարային աշխատուժ չեն: Հիմա են պետք ու շատ արագ գործի համար: Քանդելու համար, ոչ՝ կառուցելու։

Նունե Հախվերդյան

Սյունակում արտահայտված մտքերը պատկանում են հեղինակին եւ կարող են չհամընկնել media.am-ի տեսակետների հետ: