2011.07.11,

Քննադատ

Անոնիմ լրագրողների հանրապետություն

author_posts/samvel-martirosyan
Սամվել Մարտիրոսյան
twiterfacebook

Մեդիա հետազոտող

Եկեք այս հոդվածը սկսենք մտային փորձից. փորձենք պատկերացնել հայկական մեդիա դաշտը եւ հասկանանք, թե քանի լրագրողի գիտենք ոչ թե որպես ընկեր կամ ծանոթ, այլ որպես հանրային անձ: (Փորձի մաքրության համար հանենք հեռուստատեսությունը եւ ռադիոն` այստեղ լրագրողներին դժվար է չճանաչել: Իհարկե կասեք, թե բան չմնաց, իսկ ես կասեմ` հենց հիմնական մասն էլ մնաց, քանի որ տառերով գրվող եւ ձեռքից ձեռք անցնող մամուլն է դեռեւս մնում լրագրության կարգադիրը): Եթե դու, իմ հարգելի ընթերցող, լրագրությանը մոտիկ մարդ չես, ապա կհիշես ընդամենը մի քանի անուն, մի քանի դեմք: Եվ, ամենայն հավանականությամբ, այդ դեմքերն ավելի փոքրաքանակ խումբ կկազմեն, քան ընդհանուր ԶԼՄ-ների թիվը, որոնք դու  կկարողանաս առանց ճիգ գործադրելու հիշել:

Եվ ասեմ քեզ, իմ համբերատար ընթերցող, խնդիրը քո մեջ չէ: Իրականում Հայաստանում լրագրողն այդպես էլ չձեւավորվեց որպես խավ, տեղեկատվական դաշտում ամրապնդվեցին ԶԼՄ-ները, դրանց խմբագրերը, բայց ոչ լրագրողները, ում տարիների ընթացքում զրկեցին դեմքից: Փաստացիորեն Հայաստանում լրագրողների գերակշռող մասն անհայտ է, անանուն, թեեւ նրանց անունները հաճախ գրվում են հոդվածների տակ:

Այս խնդիրը մի քանի շերտ ունի: Չխոսենք լրագրության ցածր որակի մասին. այս թեմայով բոլորն արդեն հասցրել են գանգատվել տիեզերքին, բարեկամներին եւ հարեւաններին: Անցնենք առաջ: Ղարաբաղյան շարժման սկզբից մինչեւ անկախության առաջին տարիները ԶԼՄ-ները հասարակական հարթակ էին, որտեղ ծաղկում էր հրապարակախոսությունը, տարբեր հոդվածներով հանդես էին գալիս զանազան բնագավարների մարդիկ: Լրագրողները մղված էին մրցակցային դաշտ, ուր տեւական հասարակական բանավեճ էր ընթանում: Սա ինչ-որ առումով մոտ անցյալի իդեալիստական պատկերն է, սակայն ակնհայտ է, որ այսօր իրավիճակը փոխվել է. հանրային անձինք գրեթե չեն գրում, լավագույն դեպքում միայն ասուլիս կամ հարցազրույց են տալիս, վատագույն դեպքում` բաց նամակներ են գրում: Իսկ լրագրողները վերածվում են այդ ասածների հիման վրա լավագույն դեպքում փոխադրություն, վատագույն դեպքում` շարադրություն գրողների: Ասուլիսների անտանելի քանակն արդեն իսկ ինչ-որ ախտանիշ է:

Մյուս հանգամանքը ԶԼՄ-ների միջեւ յուրահատուկ մրցակցությունն է: Տպագիր մամուլը բաժանվել է, փակվել է կուսակցական, նեղ խմբային խուցերում, հրապարակումների մեծ մասը խիստ կանխատեսելի է եւ զգացմունքային: Բնականաբար հակադիր ճամբարի հետ լրջորեն մրցակցելու խնդիր չի դրվում, քանի որ ընթերցողները, մեկ է, տարբեր են, սեփական ճամբարում էլ առանձնապես մրցելու խնդիր չկա: Խմբագիրների համար գրեթե պարզ է, թե ինչ պետք է գրվի այս կամ այն թեմայով, դրա համար այդքան էլ կարեւոր չէ, թե ով կգրի: Սա էլ բերում է կադրային արտակարգ հոսքի, ինչն ամեն մի անհատ լրագրողի զրկում է արժեքից, ստիպում է վերածվել անդեմ գրիչի:

Տարօրինակ չէ՞, որ լրատվամիջոցները հանդես չեն գալիս իրենց լրագրողներով, չեն ներկայացնում իրենց լավագույն դեմքերին որպես բրենդ: Տարօրինակ չէ՞, որ Հայաստանում այդպես էլ չզարգացավ կոլումնիստը որպես տեսակ: Երեւի թե սա էր պատճառը, որ բոլորը մի պահ սկսեցին կարդալ բլոգերներին, ցիտել, սիրել, ատել: Մարդիկ դիմավորված լրագրության ցանկություն ունեն, լրագրության, որի հետեւում կոնկրետ անձ է կանգնած, այդ պակասը ԶԼՄ-ներում մարդիկ փոխարինում են բլոգերով:

Իհարկե վերոհիշյալ մտքերը առնվազն մի թեթեւ չափազանցված են, սակայն միայն դառը իրականությունը ներկայացնելու համար: Եվ, ամենակարեւորն ու օպտիմիստականը` բարեբախտաբար ցանցը սա էլ է փոխում արագ. շնորհիվ նրան, որ լրագրողները մտել են բլոգներ, սոցիալական ցանցեր, հիմա իրենք իրենց ուժերով կոտրում են այդ կարծրացած իրականությունը:

Սամվել Մարտիրոսյան

Սյունակում արտահայտված մտքերը պատկանում են հեղինակին եւ կարող են չհամընկնել media.am-ի տեսակետների հետ:


Մեկնաբանել

Media.am-ի ընթերցողների մեկնաբանությունները հրապարակվում են մոդերացիայից հետո: Կոչ ենք անում մեր ընթերցողներին անանուն մեկնաբանություններ չթողնել: Միշտ հաճելի է իմանալ, թե ում հետ ես խոսում:

Media.am-ը չի հրապարակի զրպարտություն, վիրավորանք, սպառնալիք, ատելություն, կանխակալ վերաբերմունք, անպարկեշտ բառեր եւ արտահայտություններ պարունակող մեկնաբանությունները կամ անընդունելի համարվող այլ բովանդակություն:

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *