Media.am-ը շարունակում է թերթերի գլխավոր խմբագիրների հետ հարցազրույցների շարքը՝ Հայաստանում տպագիր մեդիայի խնդիրների և գոյատևման հեռանկարների շուրջ: Սա շարքի վերջին հարցազրույցն է, որից հետո կամփոփվեն ընդհանուր միտումները:

Մեր զրուցակիցը «Ճամփորդ» անվճար շաբաթաթերթի գլխավոր խմբագիր Արիանա Կաոիլին է:

«Կարևոր է, որ իմ թերթում գովազդը չլինի գերիշխող, որպեսզի չդառնա զուգարանի թուղթ»

«Ճամփորդ» շաբաթաթերթ

Հիմնադրվել է 2016թ. փետրվարին:
Տպաքանակը՝ հիմնականում 20 հազար:
Տպագրություն՝ գունավոր և սև ու սպիտակ, 8 էջ:
Բաժանվում է անվճար:
Ֆինանսական աղբյուրը՝ գլխավոր խմբագրի անձնական միջոցները:
Ինտերնետային տարբերակը՝ 2016թ. ապրիլից:

 

Տպագիր թերթերի համար լավագույն ժամանակները չեն. բոլորովին վերջերս անգամ բրիտանական «The Independent»-ը փակեց իր տպագիր տարբերակը: Իսկ Դուք նորն եք հիմնել. մարտահրավե՞ր է:

Տպագիր մամուլը, այդ թվում՝ տպագիր գիրքը, այո, աշխարհում մեծ անկում է ապրում, բայց շարունակում է ապրել թվայինին զուգահեռ: Իսկ Հայաստանում, ի դեպ, նաև Ռուսաստանում, ես չեմ տեսնում տպագիրի այդքան մեծ անկում: Հատկապես հայերը կարդալ սիրում են (նաև առցանց):

Բացի այդ, գուցե զարմանաք՝ «Ճամփորդի» ընթերցողների մեջ 25 տարեկանից ցածր երիտասարդների մեծ շերտ կա: Մեր ընթերցողի մյուս մեծ շերտը 40-ից բարձր է: Վերջինները չունեն սմարթ հեռախոսներ, առցանց լուրեր չեն կարդում, հեռուստացույցով են լուր ստանում: Եվ նրանք երջանիկ են, որ կարդալու հետաքրքիր նյութեր ունեն ինձ մոտ:

Վերջերս «Ազատության» հարցազրույցում ասել էիք, որ այստեղ արդեն «քյարթու» տեսակին էլ ճանաչում եք և կատակով ավելացրել էիք՝ ես էլ եմ մի քիչ «քյարթու». նրանց համար նյութեր կա՞ն թերթում:

Կարծում եմ՝ այո: Մենք ամենատարբեր բաների մասին ենք գրում:

Ի՞նչ եք կարծում, քյարթուները թերթ կարդալ սիրու՞մ են:

Իսկ ինչու՞ ոչ: «Քյարթուների» մասին հաստատ չեմ կարող ասել, բայց գիտեմ, որ տաքսու վարորդները «Ճամփորդի» մշտական ընթերցող են: Ես սիրում եմ նրանց հետ զրույցի մեջ մտնել՝ հայերեն էլ, ռուսերեն էլ: Գժվում եմ տաքսու վարորդների արած հետաքրքիր պատմությունների համար:

Այլ թերթերի որոշ գլխավոր խմբագիրներ ասում են, որ Հայաստանում շատ լրատվամիջոցներ, եթե առողջ բիզնեսի դաշտում գործեին, արդեն փակված կլինեին: Գուցե դա՞ է պատճառը, որ տպագիր թերթերի անկումը Հայաստանում և Ռուսաստանում շատ մեծ չէ:

Ես այնքան էլ ուղղակի կապ չեմ տեսնում տպագիր մամուլի հաջողության կամ անկման և բիզնես մթնոլորտի միջև: Կարծում եմ, որ տպագիրի անկումը ինտերնետային հեղափոխության պատճառով է: Բայց Հայաստանում, կարելի է ասել նաև Եվրոպայում, մարդիկ դեռևս իրոք ընթերցող են:

Բայց մարդիկ Հայաստանում գրեթե չեն ուզում վճարել և տպագիր թերթ գնել: Ձեր թերթի «բախտը բերել» է, որ անվճար է…

Իհարկե: Իմ թերթն անվճար է, բայց ես ունեմ ամենամեծ տարածումը:

Միայն՝ Երևանում, չէ՞:

Առայժմ՝ այո: Պատրաստվում եմ նաև Երևանից դուրս տարածել թերթը, բայց դա հետագայի հարց է: Չնայած, այս պահին էլ ոչ մի այլ թերթ, ոչ մի տպագիր այլ լրատվամիջոց Հայաստանում չունի իմ թերթի տարածման ծավալը: Իմ թերթն անվճար հասանելի է ամենուր:

Երբ սկսեցիք, «Ճամփորդի» տպաքանակը 15 հազար էր, ունեցել եք 20 հազար, վերջինինը 10 հազար է: Ինչի՞ց են կախված այս փոփոխությունները:

Տպաքանակը հիմնականում 20 հազար է, սակայն, ինչպես գիտեք, թերթ տպելը շատ մեծ ծախս է, երբեմն փորձում ես խնայել՝ կախված համարի բովանդակությունից. բոլորն էլ ունենում են հաջողված և թույլ համարներ: Երբ համեմատաբար թույլ է լինում, մտածում ենք՝ 15 հազարով չտպե՞նք: Իսկ վերջին 10 հազարը մեր ներքին մի խնդրի հետ էր կապված. 20 հազար տպաքանակը պահելու ենք:

Ֆինանսական աղբյուրները որո՞նք են:

Ամբողջովին ինքս եմ ֆինանսավորում, ամբողջովի՛ն:

Կարծում էի՝ Երևանի քաղաքապետարանը ֆինանսապես աջակցում է:

Ո՛չ, ամբողջովին ես եմ ֆինանսավորում: Իշխանության որևէ մարմին, որևէ օղակ ֆինանսական աջակցություն չի ցուցաբերում մեզ: Երևանի քաղաքապետարանը պարզապես ընդառաջեց, որպեսզի մեր թերթը բաժանվի մետրոյում և հանրային տրանսպորտի այլ միջոցներում:

Եթե գաղտնիք չէ, որքա՞ն է թերթի ամբողջ ամսվա կամ մեկ համարի լրիվ ծախսը:

Ես չէի ցանկանա խոսել այդ մասին, բայց ինքներդ էլ պատկերացնում եք, թե դա ինչ թանկ բան է:

Գովազդ, այնուամենայնիվ, կա թերթում: Եվ, օրինակ, այս գովազդը Ձեր անձնական բիզնեսինը չէ՞:

Ոչ… Մենք շատ քիչ գովազդատուներ ունենք: Ինձ համար շատ կարևոր է, որ իմ թերթում գովազդը չլինի գերիշխող, որպեսզի չդառնա զուգարանի թուղթ: Ես չեմ ուզում, որ մարդիկ ասեն՝ օ, սա գովազդային անվճար թերթ է, սա հետաքրքիր չի: Մյուս կողմից, իհարկե, ես փնտրում եմ գովազդատուներ, դա կօգնի: Բայց եթե այս թերթի ծախսերի 50 տոկոսը գովազդը ծածկի, հետաքրքիր թերթ չի լինի: Ես չեմ կարող դա անել:

Հայերի մասին խոսելիս միշտ ասում եք՝ մենք, և վերջերս գրել եք՝ դուք հայեր եք ճակատագրով, իսկ ես հայաստանցի եմ, հայ եմ՝ ընտրությամբ… Հաջո՞ղ ընտրություն եք համարում:

Սա, իրոք, բացարձակապես հրաշալի ընտրություն է:

Ինչքա՞ն Հայաստանում կմնաք Դուք և Լևոն Արոնյանը:

Ես ուզում եմ, որ մեր երեխաները Հայաստանում ծնվեն, ես Հայաստանը շատ եմ սիրում, և դա գիտեի այն պահից, երբ այստեղ եկա:

Անկեղծ ասած, «Ճամփորդի» համարներում լավագույն կտորները Ձեր խմբագրականներն են, որովհետև զգայական-տարաշխարհիկ բան կա՝ յուրային դարձած օտարուհու սիրող հայացքը: Դուք միա՞կ հեղինակն եք Ձեր ստորագրած խմբագրականների:

Այո՛. ամբողջովին իմ գրածն է, իմ գաղափարներն են, ես եմ ամեն բառի պատասխանատուն: Իհարկե, դրանք թարգմանված են, բայց ես լիովին վստահում եմ թարգմանիչներին, չնայած հայերեն կարդալը դեռևս բարդ բան է ինձ համար:

«Ճամփորդի» անգլերեն տարբերակ չի՞ լինելու:

Ո՛չ, ո՛չ, սա հայերի համար է:

Ինտերնետայի՞ն տարբերակ:

Կա արդեն: Նաև թերթի վրա եղած QR ծածկանշանով կարելի է կայք մտնել: Ասացի՝ 25 տարեկանից ցածր օգտատերեր ունենք, և կայքը բացեցինք, որպեսզի սոցցանցերի ոչ բարձր մակարդակի քննարկումներից նրանց բերենք բովանդակային, խորը, կիրթ, որակյալ բանավեճերի մեզ մոտ:

Բովանդակությունը գրեթե նույնն է, թեթևակի փոփոխություններ կան՝ կապված առցանցի պահանջների հետ: Բայց մենք չենք գնում զանգվածների ուզած՝ դրամայի հետևից:

Դրա համա՞ր «Ճամփորդում» չկա դրամա, չկա սկանդալ, չկա սենսացիա:

Այո՛, և երբեք էլ չի լինի: Ինձ համար կարևորը որակն է:

Որքա՞ն ժամանակ դեռ կտպվի այս թերթը. կանխատեսում ունե՞ք:

Թերթ տպելը շատ ծախսատար է, և իմ ֆինանսներն էլ անսահման չեն: Ահա թե ինչու եմ փորձում լավ գովազդատուներ գտնել, բայց ոչ շատ: Փնտրում եմ նաև դրամաշնորհներ, մամուլին ֆինանսավորող որևէ կազմակերպություն Հայաստանում: Չէ՞որ իմ թերթը քաղաքական ոչ մի ուղղվածություն չունի, ամբողջովին անկախ է, այսինքն՝ քաղաքական որևէ ուժից կամ իշխանական որևէ օղակից փող չի ստանում:

Մենք նաև «Ճամփորդի» հիմնադրամ ենք ուզում ստեղծել՝ Հայաստանի համար բոլորովին նոր բան: Գաղափարը սա է՝ թերթը ձեզ համար է, ուրեմն խնդրեմ, կարող եք նվիրատվություն անել. որովհետև սա լավ բան է երևանցիների համար, մեր քաղաքի համար:

Իսկ այս հիմնադրամի մյուս առաքելությունը կլինի երիտասարդ լրագրողների ուսուցումը Հայաստանում: Այսինքն՝ իմ նպատակն է՝ որակյալ չափանիշների երիտասարդ լրագրողներ պատրաստել, որոնք հանրային քաղաքականության, տնտեսության, ֆինանսների, շատ այլ ուրիշ բաների մասին կգրեն լրագրության հստակ չափանիշներով և ոչ թե դավադրության սխեմաներով կամ դեղին մամուլի ոճով՝ հարձակվելով քաղաքական կուսակցությունների վրա:

Կարծում եք՝ այդ չափանիշները չկա՞ն Հայաստանում:

Ես հայերեն չեմ կարդում: Բայց գիտեմ, քանի որ շատ հայտնի լրագրողներ, հայտնի հեղինակներ կամ խմբագիրներ են ինձ այստեղ ասել, որ չափանիշները շատ ցածր են: Դա հասկանալի է, Հայաստանը զարգանալու տեղ ունի, բայց ինչու՞ երիտասարդ լրագրողը չպիտի, ասենք, հարկերի փոփոխության թեմայով այնպես կարողանա գրել, որ տանը նստած ծեր բաբուշկան էլ կարողանա հասկանալ:

Այնպես գրել, որ այսպիսի անտեղի արձանագրումներ չլինեն՝ օ՜, նախագահը վատն է, կամ օ՜, ընդդիմությունը վատն է: Որ պարզապես փոխանցեն իրականութունը, թե ինչ է եղել, դրանից մարդիկ ինչ տնտեսական շահ կունենան կամ հակառակը: Մի խոսքով՝ պարզ, անկողմնակալ, բայց նաև հետաքրքիր:

Դուք նաև լրագրողի՞ կրթություն ունեք:

Ո՛չ: Միայն տնտեսություն և ֆինանսներ: Պարզապես սիրում եմ կարդալ, ես մեծ ընթերցող եմ: Եվ սիրում եմ Հայաստանի շատ զգացմունքային ժողովրդին, ուստի «Ճամփորդ» թերթի հիմնադրամի երկրորդ առաքելությունը կլինի երիտասարդ լրագրողներին սովորեցնելը՝ ինչպես գրել:

Ես Ձեզ հաջողություն եմ մաղթում, և ուզում եմ, որ չկոտրվեն Ձեր այս գաղափարները, որովհետև այստեղ լրագրողներից շատերն են երազել ու փորձել համատարած հաստատել այդ չափանիշները, բայց արդյունքում հասկացել են, որ դա զուտ ուսուցողական խնդիր չէ:

Հասկանում եմ: Ասեմ նաև, որ ես լրագրողական համայնքի աջակցության կարիքն ունեմ այստեղ: Սա անվճար թերթ է, և դրական վերաբերմունքի արժանանալ գոնե հայտնի խմբագիրների ու հայտնի հեղինակների կողմից, շատ կուզեի: Կամ՝ որ առնվազն հարգեին արածս գործը:

Վերջին հարցս մի քիչ անձնական է՝ եթե թույլ կտաք. երբևէ ձեր խմբագրականները կստորագրե՞ք ոչ թե պարզապես՝ ձեր Արիանա, այլ՝ ձեր Արիանա Արոնյան:

Հույս ունեմ: Գուցե՝ հաջորդ տարի:

Հարցազրույցը՝ Ռուզան Խաչատրյանի